Khmer Dictionary: ឯ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

ឯ ( និ.និបាតសព្ទ ) [អែ ]
ខាង; ចំណែកខាង; នា, ឰដ៏; ត្រង់ : ឯកើត, ឯលិច (ឯឡិច), ឯជើង, ឯត្បូង ខាងកើត, ខាងលិច (ខាងឡិច), ខាងជើង, ខាងត្បូង (កុំនិយាយថា កើត, លិច, ជើង, ត្បូង ត្រូវប្រើ ឯ ឬ ខាង ផ្សំជាដរាប) ។ ឯក្រោម ខាងក្រោម ។ ឯលើ ខាងលើ ។ ឯក្រោយ ខាងក្រោយ ។ ឯមុខ ខាងមុខ ។ ឯខ្ញុំ ចំណែកខាងខ្ញុំ, ខាងខ្ញុំ ។ ឯណា ? ត្រង់ណា ? : នៅឯណា ? ។ ឯណេះ ឬ ឯនេះ ខាងណេះឬខាងនេះ ។ ឯណោះ ឬ ឯនោះ ខាងណោះ ឬខាងនោះ ។ ឯភ្នែក ឬឯមុខ ខាងមុខ, ឯអនាគត ។
- ឯអាកាស នាអាកាស ឬឰដ៏អាកាស ។ល។
ឯ. ឧ. [អែ-អ៊ុ ]
អក្សរសង្ខេបបំប្រួញអំពី ឯកឧត្ដម (អែក-អ៊ុត-ដំ) ន. ពាក្យខ្ពស់ជាឋានន្តរស័ក្តិនៃនាយករដ្ឋមន្រ្តី, ទេសរដ្ឋមន្រ្តី, ឯកអគ្គរាជទូត ឬរដ្ឋមន្រ្តី ដែលព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូងទ្រង់ព្រះមេត្តាប្រោសព្រះរាជទាន : ឯកឧត្ដមនាយករដ្ឋមន្រ្តី ។ល។ ប្រើបំប្រួញខ្លីត្រឹមតែ ឯ. ឧ. នាយករដ្ឋមន្រ្តី ។ បុ. ស. សម្រាប់និយាយចំពោះមុខលោកថា : សូមឯកឧត្ដមមេត្តាមានបញ្ជាឲ្យចាត់ការ នេះឲ្យទាន ។ កាលពីក្នុងបុរាណសម័យព្រេងនាយ ខ្មែរប្រើ ឯ. ឧ នេះជាឋានន្តរស័ក្តិនៃសេនាបតីដែរ ប៉ុន្តែមានសេចក្ដីថា ឯកឧកញ៉ា ។ ខ្មែរបុរាណព្រេងនាយសរសេរជា ឯកឧ៊ (ឯក-ឧក) គឺឯកឧកញ៉ា ។
ឯក ( ន.នាមសព្ទ ) [អែក] or អែក
ប្រដាប់មួយប្រភេទមានដងសណ្ឋានស្រដៀងនឹងដងធ្នូ ប៉ុន្តែតូចរៀវ មានស្លាបតែមួយ មានសាយ, សម្រាប់ដាក់ស៊កភ្ជាប់នៅក្បាលខ្លែងព្នង, លាន់ឮសូរសព្ទឆ្លើយរងំ ដោយកម្លាំងខ្យល់ប៉ះត្រូវ : យប់មិញគេបង្ហើរខ្លែងបួនប្រាំឮតែសូរឯកឆ្លើយគ្នារងំ (ហៅ ឯកខ្លែង ក៏បាន) ។
- ឯកង៉ាវ ឈ្មោះឯកខ្លែងមួយប្រភេទ មានតែស្លាបភ្ជាប់ឥតសាយ ធ្វើដោយស្លឹករឹតសកឲ្យស្តើង ចងភ្ជាប់នឹងចុងដងឮសូររនង៉ាវៗ ។
ឯក ( សំខ្យា.សំខ្យាសព្ធ ) [អែក ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(មួយ; ម្នាក់ ។ គុ. ដែលមានតែមួយឬតែម្នាក់, ឥតមានពីរ, ឥតពីរ; ទីមួយ, លេខមួយ; ឧត្ដម, ខ្ពស់, ខ្ពង់ខ្ពស់; ប្រសើរ, ប្រសើរផុត; លើសលែង, លើសលន់, កន្លង; ចម្បង; សំខាន់; ដែលដាច់គេ, បណ្តាច់; ផុត, បំផុត; ស្រស់, ឆើត; ឆ្នើម; ថ្លៃថ្លា; ឥតមានប្រៀប; ដែលតែម្តង; ដែលព្រមគ្នា :
- ឯកអគ្គ ឬ --អគ្រ (--អាក់) ប្រសើរឯក ។
- ឯកអង្គ អង្គប្រសើរផុត; អ្នកដែលមានខ្លួនប្រសើរផុត (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : ក្សត្រិយ៍ក្សាន្តឯកអង្គ ស្តេចយាងតម្រង់ ទៅកាន់ប្រាសាទ រាជនិវេសន៍ ប្រសើរស្អាងស្អាត ដល់ហើយព្រះបាទ ទ្រង់ស្តេចចូលក្នុង ។ ពាក្យបណ្តៅបុរាណថា : ឯកអង្គទ្រង់នាមឯកខ្ពស់អនេក ទាបជាងស្មៅ តើគឺអ្វី ? --ភ្នំ-- ត្រូវហើយ ។
- ឯកឧក ឬ
- --ឧគ្គ (--អុក) ឲកញ៉ាទីមួយឬខ្ពង់ខ្ពស់កន្លង ។
- ឯកឧត្ដម ឧត្ដមលើសលែង ។
- ឯកឯង តែឯង, តែម្នាក់ឯង : មនុស្សឯកឯង; នៅឯកឯង ។
- ចំណេះឯក ចំណេះខ្ពស់ ។
- ជាឯក ជាទីមួយ : ទុកជាឯកទុកថាជាទីមួយឬជាលេខមួយ ។ តួឯក តួឆើត, តួស្រស់ : ល្ខោនតួឯក ។
- ប្រសើរឯក ប្រសើរបំផុត ។
- ល្អឯក ល្អផុត ។ សម្រាប់ឯកសម្រាប់ទីមួយ ឬតំណែងទីមួយ : មន្រ្តីសម្រាប់ឯក ។ល។ អ. ថ. អេកៈ ឬតាមទម្លាប់ថា អែកៈ ក៏មានខ្លះ (សំ. ឰក ឬ ឰក្យ អ. ថ. អែកៈ ឬ --ក្យៈ), ដូចជា ឯកកោលាហល (--ល៉ាហល់) ដំណើរជ្រួលជ្រើមព្រមគ្នា ។
- ឯកគ្គតា (អេក័ក-គៈ--) ដំណើរតាំងនៅមូលស្លុងក្នុងអារម្មណ៍តែមួយ, ដំណើរមូលចិត្តស្លុងក្នុងអារម្មណ៍តែមួយ (ហៅ ឯកគ្គតាចិត្ត ក៏បាន) ។
- ឯកចក្ខុ ឬ - --ចក្សុ ភ្នែកតែម្ខាង; អ្នកដែលមានភ្នែកតែម្ខាង (ខ្វាក់ម្ខាង) ។ ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ ប្រើជា ឯកច័ក្សុ ក៏បាន, អ. ថ. --ចាក់ ។
- ឯកចរ ការត្រាច់ឬដើរម្នាក់ឯង ។
- ឯកចារិន ឬ
- --ចារី អ្នកដែលត្រាច់ឬដើរតែម្នាក់ឯង (បើស្ត្រីជា ឯកចារិណី ឬ--រិនី) ។
- ឯកចិត្ត ចិត្តមួយ; គំនិតតែមួយ; គំនិតត្រូវគ្នាតែមួយ; អ្នកដែលមានគំនិតត្រូវគ្នាតែមួយ :
- ពួកឯកចិត្ត ពួកអ្នកត្រូវគំនិតគ្នា ។ ខ្មែរប្រើសំដៅសេចក្ដីថា “ស្រេចនឹងចិត្ត, សេរី, សេរីភាព” ក៏មាន : មនុស្សឯកចិត្ត, នៅស្រណុកឯកចិត្ត, មនុស្សស្រណុកឯកចិត្ត ។
- ឯកច្ឆត្រ (--ក័ច-ឆ័ត) ដែលមានស្វេតច្ឆត្រតែមួយ គឺមានក្សត្រិយ៍ទ្រង់រាជ្យតែមួយព្រះអង្គ មានរាជានុភាពពេញទី :
- ប្រទេសឯកច្ឆត្រ ប្រទេសឯករាជ្យ ។
- ឯកច្ឆន្ទ (--ក័ច-ឆ័ន) ចំណង់តែមួយ; បំណងតែមួយ; បំណងត្រូវគ្នាតែមួយ; ដែលមានបំណងត្រូវគ្នាតែមួយ, ដែលព្រមចិត្តគ្នា : ខំប្រឹងធ្វើការដោយឯកច្ឆន្ទ, ព្រមគ្នាជាឯកច្ឆន្ទ; ពួកឯកច្ឆន្ទ ។ ខ្មែរប្រើក្លាយជា ឯកច្ឆាន្ទ សំដៅសេចក្ដីថា “ស្រេចលើខ្លួន,សេរី, អត្តាធីន” : មនុស្សឯកច្ឆាន្ទ ។
- ឯកជន ជនម្នាក់, មនុស្សម្នាក់ ។ ចំពោះតែខ្លួនមួយ :
- ការឯកជន ការចំពោះតែមនុស្សម្នាក់ៗ ។ ឯកជាតិ ជាតិមួយ, មួយជាតិ (កំណើតមួយ) ។
- ឯកទត្ត (--ទ័ត) អ្វីៗដែលគេត្រូវឲ្យចំពោះតែបុគ្គលម្នាក់ : របស់ឯកទត្ត ។
- ឯកទិដ្ឋិ ដែលមានទិដ្ឋិត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានសេចក្ដីយល់ឃើញត្រូវគ្នា ។
- ឯកទិន ថ្ងៃមួយ, មួយថ្ងៃ; ពាក្យសន្មតហៅសន្លឹកក្រដាសដែលមានចុះថ្ងៃខែ សម្រាប់មើលបានតែមួយថ្ងៃៗ ហើយត្រូវបើកបកសន្លឹកថ្ងៃដែលកន្លងផុតទៅនោះចោលចេញ ក្នុងមួយថ្ងៃមួយសន្លឹករៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីនឹងមើលថ្ងៃខែតៗគ្នាជាលំដាប់ទៅ : មើលឯកទិន, ទិញឯកទិន ។
- ឯកទិស ទិសមួយ, ទិសម្ខាង; ទិសឬផ្លូវដែលតម្រូវឲ្យអ្នកបើកបររថយន្តឬយានផ្សេងៗ ប្រកាន់យកបានតែម្ខាងៗ គឺថាបានតែទៅ ឯមកបញ្រ្ចាសមិនបាន ឬបានតែមក ។
- ឯកទុក្ខ ទុក្ខត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានទុក្ខត្រូវគ្នា ។
- ឯកទេស ភាគមួយ, ចំណែកមួយដែលត្រូវលើកឬទាញយកមកនិយាយផ្សេងៗដោយឡែក: និយាយដោយឯកទេស; ពិសេស, ប្លែក : វត្ថុឯកទេស ។
- ឯកធីតា កូនស្រីតែមួយ ។
- ឯកធ្យាស្រ័យ ឬ - ឯកជ្ឈាស័យ អធ្យាស្រ័យត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានអធ្យាស្រ័យត្រូវគ្នា ។
- ឯកន័យ នៃមួយ; ដែលមានន័យតែមួយ, មានន័យត្រូវគ្នា : សេចក្ដីនេះជាឯកន័យ; ពាក្យទាំងនេះជាឯកន័យ ។
- ឯកនាម ឈ្មោះត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមាននាមត្រូវគ្នា ។ ដែលរស់ដោយសារអាហារដូចគ្នា : សត្វលោកទាំងអស់ជាឯកនាម ព្រោះសុទ្ធតែរស់ដោយសារអាហារដូចគ្នា ។
- ឯកនិន្នាទ ដែលមានដំណើរគឹកកងឬកងរំពងតែមួយ, ដែលមានសូរសព្ទកងរំពងរួមគ្នាតែមួយ : សម្រែកហ៊ោឯកនិន្នាទ ។
- ឯកនេត្ត ឬ
- --នេត្រ ដូចគ្នានឹង ឯកចក្ខុ ។
- ឯកន្តសុខ ដែលសុទ្ធតែសុខ ។
- ឯកន្តបរមសុខ ដែលសុទ្ធតែសុខយ៉ាងក្រៃលែង ។
- ឯកបថ (--បត់) ផ្លូវឬគន្លងតែមួយ, ដែលមានផ្លូវឬគន្លងតែមួយ; ដែលមានផ្លូវឬលំអានត្រូវគ្នា ។
- ឯកបទ បទមួយ; ដែលមានបទតែមួយ ។
- ឯកបទិក ឬ - --បទី ផ្លូវជើង ។
- ឯកបុគ្គល ឬ - --បុរស បុគ្គលស្រួចឆ្នើម ឬបុរសប្រសើរផុត ។
- ឯកបុត្ត ឬ - --បុត្រ កូនប្រុសតែមួយ ។
- ឯកប្បហារ (--ក័ប-ប៉ៈហា) ឬ
- --ប្រហារ ប្រហារតែម្តង ។ ដំណើរព្រមគ្នា, ស្មើគ្នា : នាំគ្នាចូលចោមចាប់ជាឯកប្បហារ; រត់ខ្នាប់ជាឯកប្បហារ ។
- ឯកភក្តី (ជើង ដ, អ. ថ. --ភ័ក-ក្តី) សេចក្ដីស្រឡាញ់ស្មោះរួមចិត្តគំនិតគ្នាចំពោះទៅលើបុគ្គលម្នាក់; ដែលមានភក្តីចំពោះទៅលើបុគ្គលម្នាក់ : អាណាប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវមានចិត្តស្មោះស្ម័គ្រឯកភក្តីចំពោះព្រះបរមក្សត្រិយ៍របស់ខ្លួន (ប្រើជា ឯកភក្តិ ឬ --ភ័ក្តិ ក៏បាន, អ. ថ. --ភ័ក) ។
- ឯកភត្តិក ឬ
- --ភត្តិកៈ, ឯកភោជិន ឬ --ភោជី អ្នកដែលបរិភោគភោជនាហារក្នុងមួយថ្ងៃ (មួយថ្ងៃមួយយប់) តែម្តង; (ព. ពុ. ចំពោះអ្នកដែលបរិភោគមួយថ្ងៃម្តង ក្នុងវេលាពីព្រឹកទល់នឹងថ្ងៃត្រង់); បើស្ត្រីជា ឯកភត្តិកា ឬ ឯកភោជិនី ។
- ឯកភរិយា ភរិយាទីមួយ, ភរិយាធំ, ប្រពន្ធដើម (ហៅ ឯកបត្នី ក៏បាន) ។
- ឯកភាគ ចំណែកមួយ, មួយចំណែក ។
- ឯកភាព ឬ - ឰក--,
- ឰក្យ-- ភាពមួយ, ភាពត្រូវគ្នា; ដែលមានបែបបទ, សណ្តាប់ធ្នាប់, សម្លៀកបំពាក់, ឫកពា ត្រូវគ្នា : ប្រទេសឯកភាព, ស្រុកឯកភាព ។
- ឯកភោជន ភោជនតែមួយមុខ ។
- ឯកមគ្គ ឬ
- --មាគ៌ា ផ្លូវមួយ ។
- ឯកមតិ ឬ
- --ម័តិ គំនិតតែមួយ; អ្នកដែលមានគំនិតត្រូវគ្នា ។
- ឯកមាស មួយខែ ។
- ឯករត្តិ,
- --រាត្រី ឬ - ឰករាត្រី,
- ឰករាត្រ (--រាត) មួយយប់ ។
- ឯករស រសតែមួយ; ដែលមានរសត្រូវគ្នា : ទឹកមហាសមុទ្រជាឯករស; រិមុត្តិសុខជាឯករស ។
- ឯករាជ (អែក-កៈរាច) ស្តេចឯក; ដែលមានស្តេចសោយរាជ្យឬអ្នកគ្រប់គ្រងប្រទេសមួយមិនជាចំណុះប្រទេសណា ។
- ឯករាជ្យ (--រាច) ឬ - ឰក្យរាជ្យ
- រាជ្យឯក, រាជ្យនៃស្តេចឯក; ភាពនៃរដ្ឋឬប្រទេសដែលមានសិទ្ធិនិងសេរីភាពពេញបរិបូរ ក្នុងការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងមិនមែនជាចំណុះនៃប្រទេសដទៃ : គ្រប់គ្រងឯករាជ្យ, ការពារឯករាជ្យ ។
- ឯករូប ដែលមានរូបដូចគ្នា ។
- ឯកលាភ លាភឯក; លាភចំពោះតែបុគ្គលម្នាក់ ឬលាភដែលត្រូវបានតែម្តងប៉ុណ្ណោះ ។
- ឯកវចនៈ (ព. វ.) ពាក្យប្រាប់ចំនួនតែមួយឬតែម្នាក់, ដូចជា តុមួយ, កៅអីមួយ, ក្មេងម្នាក់ ជាដើម (ព. ផ្ទ. ទ្វិវចនៈ, ពហុវចនៈ) ។
- ឯកវណ្ណ ឬ - --ព័ណ៌
- ព័ណ៌ឯក; ព័ណ៌តែមួយ; ដែលមានព័ណ៌ឬសម្បុរដូចគ្នា ។
- ឯកស័ក ស័កទីមួយ (នៃឆ្នាំ) : ឆ្នាំកុរឯកស័ក ។
- ឯកស័ក្តិ ឬ - ឰក-- ស័ក្តិស្មើគ្នា; ដែលមានស័ក្តិស្មើគ្នា : មន្រ្តីឯកស័ក្តិ ។
- ឯកសណ្ឋាន សណ្ឋានឬទ្រង់ទ្រាយដូចគ្នាតែមួយបែប; សម្លៀកបំពាក់តែបែបមួយដែលគេតម្រូវឲ្យកងយោធាឬសិស្សសាលាជាដើមប្រើប្រាស់ជាកាតព្វកិច្ច : ស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋាន, ប្រើប្រាស់គ្រឿងប្រដាប់ជាឯកសណ្ឋាន; ដែលមានសណ្ឋានឬទ្រង់ទ្រាយដូចគ្នាតែមួយបែប : ខោអាវឯកសណ្ឋាន, សម្លៀកបំពាក់ឯកសណ្ឋាន ។
- ឯកសព្ទ សូរឮតែមួយដដែលៗ (ដូចយ៉ាងសូរសំឡេងចង្រិតនិងរៃជាដើម) ។
- ឯកសារ ដែលសុទ្ធតែខ្លឹម; ដែលមានខ្លឹមដូចគ្នា (បុរាណប្រើសំដៅសេចក្ដីថា “សំបុត្រសន្យាសម្លាក់សំខាន់” ក៏មាន : សំបុត្រឯកសារ) ។
- ឯកសិទ្ធិ សិទ្ធិតែមួយ; អំណាចដោយឡែក; អត្ថប្រយោជន៍ដាច់មុខតែម្នាក់ឯង : បានទទួលឯកសិទ្ធិ, មានឯកសិទ្ធិ ។
- ឯកសេស សព្ទដែលលុបទុកឲ្យនៅសល់តែមួយ; ហៅ ឯកសេសន័យ ក៏បាន (ព. វ. សំ. បា.) ។
- ឯកអគ្គារហន្ត ឬ - ឯកអគ្គារហា (អែក-អ័ក-គារហន់ ឬ--រៈហា; បា. < ឯក + អគ្គ + អរហន្ត ឬ --អរហា) ព្រះអរហន្តប្រសើរឯក ឬព្រះអរហន្តប្រសើរបំផុត ។ ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ និយាយពីបុគ្គល ១០ ប្រភេទដែលជនពុំត្រូវប្រទូស្តថា : ព្រះពុទ្ធព្រះបច្ចេក និងឯកអគ្គារហា អគ្គសាវកា និងមាតាបិតាផង ។ គ្រូនិងសាស្រ្តាចារ្យ និងទាយកឥតមោះហ្មង និងអ្នកទេស្នាផង កុំយង់ឃ្នងឆ្គងប្រមាថ ។ បុគ្គលទាំងដប់នេះគួរប្រាជ្ញរិះរេសម្អាត ត្រូវកុំបីប្រមាថ គួរឱហាតរៀនឲ្យចាំ ។ ថាមិនត្រូវប្រទូស្ត ឬរឹងរូសធ្វើឲ្យឆ្គាំ- ឆ្គងខុសក្រែងនឹងនាំ- ឲ្យបានទុក្ខឃើញទាន់ហន់ ។ល។ ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ ប្រើជា
- ឯកា,
- ឯកោ,
- ឯកំ (--ក័ង) ក៏បាន, ដូចជា : ឯកោ-ឯកានិងឯកំ កវីសម្រាំងតែងកាព្យា ដូចកាព្យថាឯកោរាជា ឯកាទេវីរដ្ឋឯកំ ។ ទាំងបីពាក្យនេះសុទ្ធតែឯកឥតមានចម្លែកឲ្យភ័ន្តភាំង ប្រើតាមជើងកាព្យចួនមិនគាំង ឯកោឯកំឬឯកា ។
- ឯកាធិបតី អធិបតីក្នុងប្រទេសមួយៗ; មន្រ្តីស័ក្តិធំដែលជាអធិបតីត្រួតត្រារាជការអាណាព្យាបាលក្នុងប្រទេសមួយៗ (ត្រូវនឹង បារ. រ៉េស៊ីដង់ត៍ ស៊ុប៉េរីយើរ Résident Supérieur) ។
- ឯកាធិបតីសភា ទីធ្វើការនៃឯកាធិបតី ។
- ឯកាធិបតេយ្យ ឬ - ឯកាធិបតៃយ (--ប៉ៈតៃ) មុខការ, មុខក្រសួង, នាទី, អំណាច នៃឯកាធិបតី ។
- ឯកាយនមគ្គ ឬ
- --មាគ៌ា (--យ៉ៈន៉ៈម័ក ឬ--មារ-គា) ផ្លូវឯក, ផ្លូវសម្រាប់បុគ្គលឯក, ផ្លូវទៅកាន់ព្រះនិញ្វន; ផ្លូវដែលទៅមកបានតែម្នាក់ៗ (ឥតមានអ្នកណាជូនឬកំដរអ្នកណាបានឡើយ) : ផ្លូវព្រះនិញ្វនជាឯកាយនមគ្គ; ការស្លាប់កើតជាឯកាយនមគ្គ (ព. ពុ.) ។
- ឯការម្មណ៍ អារម្មណ៍តែមួយ , អារម្មណ៍ដែលមូលស្លុងតែមួយ ។
- ឯកាសនិកង្គ (--សៈន៉ិក័ង-គៈ) ឈ្មោះធុតង្គមួយប្រភេទ, ក្នុងពួកធុតង្គ ១៣, មានលក្ខណៈឲ្យបរិភោគភោជនក្នុងមួយថ្ងៃបានតែក្នុងមួយបង្គុយ (ព. ពុ.) ។
- ឯកោទិភាព (បា. ឯក + ឧទិ + ភាវ) ភាពជាចិត្តខ្ពស់ឯក គឺសមាធិចិត្តក្នុងទុតិយជ្ឈាន (ព. ពុ.) ។ ល។ ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ ប្រាប់អំពីការផ្សំ ឯក-សព្ទ ជាមួយនឹងសព្ទដទៃបានតាមគួរដល់ការប្រកប : រីសព្ទជាឯក ផ្សំបានអនេក នឹងសព្ទដទៃ ស្រេចនឹងអ្នកប្រើ គេចេះប្រើលៃ ឲ្យតែប្រពៃ កុំឲ្យមានឆ្គង ។
ឯក --
(មើលក្នុងពាក្យ ឯក) ។
ឯកតោ ( និ.និបាតសព្ទ ) [អេកៈ-- ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ឯកតស៑) ខាងម្ខាង, តែម្ខាង, ខាងម្នាក់; ជាមួយ, ជាមួយគ្នា, ដំណាលគ្នា ។ ព. ផ្ទ. ឧភតោ ។
- ឯកតោគមន៍ (--គំ) ដំណើរទៅជាមួយគ្នា ។
- ឯកតោគមនាគមន៍ (--គៈមៈនាគំ) ដំណើរទៅមកជាមួយគ្នាឬដំណាលគ្នា ។
- ឯកតោធារ ដែលមានមុខតែម្ខាង : សស្រ្តាឯកតោធារ (ព. ផ្ទ. ឧភតោធារ) ។
- ឯកតោសុទ្ធិ បរិសុទ្ធិតែខាងម្ខាង, បរិសុទ្ធិតែអ្នកម្ខាង : ត្រ័យសរណគមន៍សម្រាប់គ្រហស្ថជាឯកតោសុទ្ធិ (ព. ពុ. ។ ព. ផ្ទ. ឧភតោសុទ្ធិ) ។ល។
ឯកសេសន័យ ( និ.និបាតសព្ទ ) [អេកៈសេសនៃ ឬ អេកៈ សែសៈ--] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
ន័យរបស់ពាក្យសេសមួយ គឺសព្ទជាគូនឹងគ្នាដែលគេលុបមួយចេញទុកឲ្យសល់តែមួយ, ដូចជា កូនប្រុសនិងកូនស្រី លុបពាក្យ ប្រុស និង ស្រី ចេញទុកត្រឹមតែពាក្យ កូន ត្រូវប្រើជា ពហុវចនៈ ថា កូនទាំងឡាយ ឬថា អស់ទាំងកូន ឬក៏ថា កូនទាំងអស់គ្នា ។ ខាងបាលីថា បុត្តា ឬ បុត្តេ... (ព. វ. សម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ, ប្រសិនបើកវីត្រូវការប្រើ) : ហៃកូនទាំងឡាយ នាំគ្នាមកអាយ ស្ដាប់ពាក្យអាពុក អាពុកនឹងផ្តាំ ឲ្យឯងចាំទុក តំណទៅមុខ ចូរចាំកុំភ្លេច ។ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) បុត្តា ទៀតផង) ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ( ន.នាមសព្ទ ) [អែក-អ័ក-គៈរ័ត-ឋៈទូត ] or ឯកអគ្គរាជទូត (អែក-អ័ក-គៈរាជៈទូត) ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
រដ្ឋទូតឬរាជទូតថ្នាក់ខ្ពស់ (សុទ្ធតែមានឋានៈជា ឯកឧត្ដម, ដែលប្រើអក្សរសង្ខេបថា ឯ. ឧ.) ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ( ន.នាមសព្ទ ) [អែកអ័កគៈរ័តឋៈទូត] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
មន្ត្រីថ្នាក់ខ្ពស់ដែលត្រូវរដ្ឋាភិបាលចាត់ជាតំណាងប្រទេសខ្លួនទៅប្រចាំការក្នុងប្រទេសមួយទៀត ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងកិច្ចការទូតរវាងគ្នានឹងគ្នា ។
ឯកអគ្គរាជទូត ( ន.នាមសព្ទ ) ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលចាត់ឲ្យទៅជាតំណាងនៅក្នុងប្រទេសណាមួយ ដើម្បីផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងកិច្ចការទូតរវាងគ្នានឹងគ្នា ។

1 2 3 Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary

ឯ [ʔae] - detail »
independent vowel representing the Sanskrit and Pali vowel ē ʔae (many words spelled with ឯ may also be spelled with អែ )
ឯ ( prenp ) [ʔae] - detail »
at, to, in, on; as (for), regarding
ឯក ( num ) [ʔaek] - detail »
one
ឯក ( n ) [ʔaek] - detail »
one person.
ឯក ( adj ) [ʔaek] - detail »
to be first, single, alone (Commonly found as a prefix in Indic loan words meaning `one, uni')
ឯក ( adj ) [ʔaek] - detail »
to be only, sole; main, chief, principal
ឯក ( adj ) [ʔaek] - detail »
to be remarkable, notable; unique, magnificent, extraordinary, exceptional, superior, supreme, most beautiful, divine
ឯក ( adj ) [ʔaek] - detail »
to be sharp (of a musical note)
ឯក ( n ) [ʔaek] - detail »
kind of stringed noisemaker attached to kites which produces humming sounds as the wind blows through the strings
See: ឯកខ្លែង
ឯកា ( n ) [ʔaekaa] - detail »
solitude, loneliness.

Next >>