Khmer Dictionary: សម
Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary
-
សម
( កិ.កិរិយាសព្ទ )
( ស.សៀម ( ភាសាសៀម ) )
ហ្វឹកហាត់ឲ្យស្ទាត់, ហាត់ជាមួយគ្នាឲ្យជំនាញ, ល្បងគ្នាមើលឲ្យដឹងដំណើរស្ទាត់រាល់ខ្លួន : អ្នកប្រដាល់សមដៃគ្នា, លោកសង្ឃសមធម៌, អ្នករៀនបាលីសមប្រយោគ ។
-
សម
( គុ.គុនសព្ទ )
ដែលរញមស្លឹក ដោយត្រូវកម្តៅថ្ងៃខ្លាំង ឬជាំទឹកជាដើម : ឈើសមស្លឹក ។
-
សម
( គុ.គុនសព្ទ )
[សំ ]
( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ដែលស្មើគ្នា, ប៉ុនគ្នា, ប្រហែលគ្នា; ស្រដៀងគ្នា : រូបរាងសមគ្នា, ប្តីប្រពន្ធសមគ្នា ។ ដែលល្មមល្អមើល, មិនទាស់ភ្នែក, មិនឆ្គង : កាត់សក់សម, ស្លៀកពាក់សម ។ ដែលត្រូវ, ត្រូវដូច; សមដូចពាក្យគេថា; និយាយដូច្នេះមិនសមសោះ ! ។ល។
- សមគប់ កិ. គប់រក, ចូលគំនិតគ្នា ។
- សមគួរ គុ. ល្មម, យ៉ាងមធ្យម : ល្អសមគួរ ។ ន. ដំណើរសម្ដែងអាការកិរិយាសុភាពរៀបរយ, ការធ្វើបដិសណ្ឋារៈរកគ្នាត្រូវបែបបទ : មានសមគួរកគ្នា ។
- សមគំនិត កិ. រួមគំនិតជាមួយ ។
- សមជា និ. គួរជា, ល្មមជា : សមជានឹងបាន ។
- សមតែ និ. គួរតែ, ល្មមតែ : សមតែនឹងឲ្យ ។
- សមបី និ. គួរបី, គួរគប្បី : សមបីអ្វីនឹងដល់ម្ល៉ឹង !; មិនសមបីនឹងទៅជាយ៉ាងហ្នឹងសោះ ! ។
- សមបុណ្យ គុ. ដែលគួរដល់បុណ្យ, ដែលល្មមនឹងបុណ្យ ។
- សមបើ និ. គួរបើ : មិនសមបើដល់ម្ល៉ឹងសោះ ! ។
- សមបំណង កិ. ឬ កិ. វិ. បានដូចបំណង; ដែលត្រូវត្រង់តាមបំណង: បានសម្រេចប្រយោជន៍សមបំណង ។
- សមប្រកប កិ. ឬ កិ. វិ. បានកបដូចចិត្ត; ដែលត្រូវចួនត្រូវទំនង: រកស៊ីសមប្រកប ។
- សមមាឌ កិ. ឬ. គុ. ល្មមដល់មាឌ : ខ្លាំងមិនសមមាឌ ។
- សមមាត់ កិ. ឬ គុ. គួរដល់មាត់, គួរស្ដីនិយាយ, គួរហើបមាត់ថា : មិនសមមាត់នឹងនិយាយទៅរក ។
- សមរម្យ (--រំ) គុ. ឬ កិ. វិ. ដែលត្រូវបែបត្រូវយ៉ាង, មិនទាស់ភ្នែក : ស្លៀកពាក់សមរម្យ, រូបឆោមសមរម្យ ។
- សមសក្ដិ ឬ --ស័ក្ដិ ន. ឬ គុ. អំណាចដ៏សមរម្យ; អំណាចស្មើ; សមបុណ្យសមអំណាច ។
- សមសារ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) លំនាំសមសារ ផង) ។
- សមសួន គុ. (សំ. បា. សម + ស. ស្វ់ន អ. ថ. សួន “ភាគ, ចំណែក, ប៉ែក”) មានភាគដ៏សម, សមតាមភាគ; សមតាមបែប, តាមភាព; ដែលត្រូវតាមខ្នាត: រូបរាងសមសួន; មានកម្ពស់សមសួន ។ល។
-
សម
( គុ.គុនសព្ទ )
[សៈម៉ៈ ]
( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ស្មើ, ស្មើគ្នា, ប៉ុនគ្នា, ប្រហែលគ្នា, ដូចគ្នា (ព. ផ្ទ. វិសម) ។ ប្រើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃបានតាមគួរដល់ការប្រកប :
- សមគោត្ត ឬ--គោត្រ គោត្រត្រូវគ្នា, សែត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានគោត្រត្រូវគ្នា ។
- សមចរិយា (សៈម៉ៈចៈរ៉ិយ៉ា) ការប្រព្រឹត្តស្មើ, ការកាន់ធម៌ស្មើ គឺមិនលម្អៀង ព្រោះស្រឡាញ់, ព្រោះស្អប់, ព្រោះល្ងង់, ព្រោះខ្លាច (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អគតិ ផង) ។
- សមចារី អ្នកប្រព្រឹត្តស្មើ, អ្នកកាន់ធម៌ស្មើ (អ្នកមិនលម្អៀងដោយអគតិ ៤ យ៉ាង); បើស្ត្រីជា សមចារិនី ។
- សមចិត្ត ចិត្តស្មើ; ចិត្តស្មើគ្នា ។
- សមចិន្ដា (--ចិន-ដា) គំនិតស្មើគ្នា ។
- សមជាតិ ជាតិស្មើគ្នា; ជាតិត្រូវគ្នា ។
- សមជាតិក ឬ--ជាតិកៈ អ្នកដែលមានជាតិស្មើគ្នា (បើស្ត្រីជា សមជាតិកា) ។
- សមជីវិតា ការចិញ្ចឹមជីវិតស្មើ គឺចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវតាមធម៌ តាមច្បាប់មិនខ្ពស់ៗទាបៗ ។
- សមតេជះ តេជះ, អំណាច ស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានអំណាចស្មើគ្នា ។
- សមទណ្ឌ (--ទ័ន) អាជ្ញា, ពិន័យដែលសមនឹងទោសខុស ។
- សមនាម ឬ - សមាននាម (សៈម៉ានៈ--) ឈ្មោះត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានឈ្មោះត្រូវគ្នា ។
- សមភាគ ចំណែកស្មើគ្នា ។
- សមភាព ភាពស្មើគ្នា, ដំណើរស្មើមុខគ្នា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) នេះទៀតផង) ។
- សមវ័យ អាយុស្មើគ្នា, ឆ្នាំដំណាលគ្នា ។
- សមវិជ្ជា ឬ--វិទ្យា ចំណេះស្មើគ្នា ។
- សមវិទ អ្នកដែលមានចំណេះស្មើគ្នា ។
- សមវិបាក ដែលមានវិបាកស្មើគ្នា; អំពើដែលមានផលស្មើគ្នា ។
- សមានុភាព (សៈម៉ា--; សំ. បា. < សម + អានុភាវ) អនុភាពស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានអានុភាពស្មើគ្នា ។ល។
-
សម
( ន.នាមសព្ទ )
( ស.សៀម ( ភាសាសៀម ) )
នេសាទុបករណ៍មួយប្រភេទ មានផ្លែដែកមូលស្រួចបីទន្ទឹមគ្នាឥតងៀង មានដងឈើខ្លីកោងក្ងក់ សម្រាប់ចាក់ត្រី ។ ប្រដាប់មានផ្លែជាម្រាមបួនទន្ទឹមគ្នាជាគូនឹងស្លាបព្រា សម្រាប់កាន់ចាក់ចាប់អាហារបរិភោគ ។
Headley's Khmer-English Dictionary
-
សមគ្គ
( adj )
[saʔmakkeaʔ]
to be in agreement; in sympathy with, all in common
-
សមង្គិភាព
( n )
[saʔmɑŋkiʔpʰiep]
concert, agreement, harmony
-
សមង្គុលី
( n )
[saʔmaŋkuʔlii]
Artiodactyla
-
សមជ្ជ
( n )
[saʔmacceaʔ]
assembling, gathering; concentration (of people); meeting, rally; concourse, social party; theatrical performance; festival
-
សមជ្ជា
( n )
[saʔmaccie]
assembly, assembly place, gathering
-
សមញ្ញា
( n )
[saʔmaɲɲaa]
name, designation, appellation; (given) name (of a person); fame, glory, reputation; way of naming, nomenclature
-
សមឌ្ឍបាត
( n )
[saʔmattʰeaʔbaat]
median line
-
សមឌ្ឍមុម
( n )
[saʔmattʰeaʔmum]
bisector
-
សមឌ្ឍរេខា
( n )
[saʔmattʰeaʔreikʰaa]
mediatrix
-
សមណ
( n )
[saʔmaʔnaʔ]
one who follows the Dharma, one who strives to live in accord with Buddhist principles; (young) Buddhist monk; ascetic, wanderer, recluse