Khmer Dictionary: សម

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

សម ( កិ.កិរិយាសព្ទ ) ( ស.សៀម ( ភាសាសៀម ) )
ហ្វឹកហាត់ឲ្យស្ទាត់, ហាត់ជាមួយគ្នាឲ្យជំនាញ, ល្បងគ្នាមើលឲ្យដឹងដំណើរស្ទាត់រាល់ខ្លួន : អ្នកប្រដាល់សមដៃគ្នា, លោកសង្ឃសមធម៌, អ្នករៀនបាលីសមប្រយោគ ។
សម ( គុ.គុនសព្ទ )
ដែលរញមស្លឹក ដោយត្រូវកម្តៅថ្ងៃខ្លាំង ឬជាំទឹកជាដើម : ឈើសមស្លឹក ។
សម ( គុ.គុនសព្ទ ) [សំ ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ដែលស្មើគ្នា, ប៉ុនគ្នា, ប្រហែលគ្នា; ស្រដៀងគ្នា : រូបរាងសមគ្នា, ប្តីប្រពន្ធសមគ្នា ។ ដែលល្មមល្អមើល, មិនទាស់ភ្នែក, មិនឆ្គង : កាត់សក់សម, ស្លៀកពាក់សម ។ ដែលត្រូវ, ត្រូវដូច; សមដូចពាក្យគេថា; និយាយដូច្នេះមិនសមសោះ ! ។ល។
- សមគប់ កិ. គប់រក, ចូលគំនិតគ្នា ។
- សមគួរ គុ. ល្មម, យ៉ាងមធ្យម : ល្អសមគួរ ។ ន. ដំណើរសម្ដែងអាការកិរិយាសុភាពរៀបរយ, ការធ្វើបដិសណ្ឋារៈរកគ្នាត្រូវបែបបទ : មានសមគួរកគ្នា ។
- សមគំនិត កិ. រួមគំនិតជាមួយ ។
- សមជា និ. គួរជា, ល្មមជា : សមជានឹងបាន ។
- សមតែ និ. គួរតែ, ល្មមតែ : សមតែនឹងឲ្យ ។
- សមបី និ. គួរបី, គួរគប្បី : សមបីអ្វីនឹងដល់ម្ល៉ឹង !; មិនសមបីនឹងទៅជាយ៉ាងហ្នឹងសោះ ! ។
- សមបុណ្យ គុ. ដែលគួរដល់បុណ្យ, ដែលល្មមនឹងបុណ្យ ។
- សមបើ និ. គួរបើ : មិនសមបើដល់ម្ល៉ឹងសោះ ! ។
- សមបំណង កិ. ឬ កិ. វិ. បានដូចបំណង; ដែលត្រូវត្រង់តាមបំណង: បានសម្រេចប្រយោជន៍សមបំណង ។
- សមប្រកប កិ. ឬ កិ. វិ. បានកបដូចចិត្ត; ដែលត្រូវចួនត្រូវទំនង: រកស៊ីសមប្រកប ។
- សមមាឌ កិ. ឬ. គុ. ល្មមដល់មាឌ : ខ្លាំងមិនសមមាឌ ។
- សមមាត់ កិ. ឬ គុ. គួរដល់មាត់, គួរស្ដីនិយាយ, គួរហើបមាត់ថា : មិនសមមាត់នឹងនិយាយទៅរក ។
- សមរម្យ (--រំ) គុ. ឬ កិ. វិ. ដែលត្រូវបែបត្រូវយ៉ាង, មិនទាស់ភ្នែក : ស្លៀកពាក់សមរម្យ, រូបឆោមសមរម្យ ។
- សមសក្ដិ ឬ --ស័ក្ដិ ន. ឬ គុ. អំណាចដ៏សមរម្យ; អំណាចស្មើ; សមបុណ្យសមអំណាច ។
- សមសារ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) លំនាំសមសារ ផង) ។
- សមសួន គុ. (សំ. បា. សម + ស. ស្វ់ន អ. ថ. សួន “ភាគ, ចំណែក, ប៉ែក”) មានភាគដ៏សម, សមតាមភាគ; សមតាមបែប, តាមភាព; ដែលត្រូវតាមខ្នាត: រូបរាងសមសួន; មានកម្ពស់សមសួន ។ល។
សម ( គុ.គុនសព្ទ ) [សៈម៉ៈ ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ស្មើ, ស្មើគ្នា, ប៉ុនគ្នា, ប្រហែលគ្នា, ដូចគ្នា (ព. ផ្ទ. វិសម) ។ ប្រើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃបានតាមគួរដល់ការប្រកប :
- សមគោត្ត ឬ--គោត្រ គោត្រត្រូវគ្នា, សែត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានគោត្រត្រូវគ្នា ។
- សមចរិយា (សៈម៉ៈចៈរ៉ិយ៉ា) ការប្រព្រឹត្តស្មើ, ការកាន់ធម៌ស្មើ គឺមិនលម្អៀង ព្រោះស្រឡាញ់, ព្រោះស្អប់, ព្រោះល្ងង់, ព្រោះខ្លាច (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អគតិ ផង) ។
- សមចារី អ្នកប្រព្រឹត្តស្មើ, អ្នកកាន់ធម៌ស្មើ (អ្នកមិនលម្អៀងដោយអគតិ ៤ យ៉ាង); បើស្ត្រីជា សមចារិនី ។
- សមចិត្ត ចិត្តស្មើ; ចិត្តស្មើគ្នា ។
- សមចិន្ដា (--ចិន-ដា) គំនិតស្មើគ្នា ។
- សមជាតិ ជាតិស្មើគ្នា; ជាតិត្រូវគ្នា ។
- សមជាតិក ឬ--ជាតិកៈ អ្នកដែលមានជាតិស្មើគ្នា (បើស្ត្រីជា សមជាតិកា) ។
- សមជីវិតា ការចិញ្ចឹមជីវិតស្មើ គឺចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវតាមធម៌ តាមច្បាប់មិនខ្ពស់ៗទាបៗ ។
- សមតេជះ តេជះ, អំណាច ស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានអំណាចស្មើគ្នា ។
- សមទណ្ឌ (--ទ័ន) អាជ្ញា, ពិន័យដែលសមនឹងទោសខុស ។
- សមនាម ឬ - សមាននាម (សៈម៉ានៈ--) ឈ្មោះត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានឈ្មោះត្រូវគ្នា ។
- សមភាគ ចំណែកស្មើគ្នា ។
- សមភាព ភាពស្មើគ្នា, ដំណើរស្មើមុខគ្នា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) នេះទៀតផង) ។
- សមវ័យ អាយុស្មើគ្នា, ឆ្នាំដំណាលគ្នា ។
- សមវិជ្ជា ឬ--វិទ្យា ចំណេះស្មើគ្នា ។
- សមវិទ អ្នកដែលមានចំណេះស្មើគ្នា ។
- សមវិបាក ដែលមានវិបាកស្មើគ្នា; អំពើដែលមានផលស្មើគ្នា ។
- សមានុភាព (សៈម៉ា--; សំ. បា. < សម + អានុភាវ) អនុភាពស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានអានុភាពស្មើគ្នា ។ល។
សម ( ន.នាមសព្ទ ) ( ស.សៀម ( ភាសាសៀម ) )
នេសាទុបករណ៍មួយប្រភេទ មានផ្លែដែកមូលស្រួចបីទន្ទឹមគ្នាឥតងៀង មានដងឈើខ្លីកោងក្ងក់ សម្រាប់ចាក់ត្រី ។ ប្រដាប់មានផ្លែជាម្រាមបួនទន្ទឹមគ្នាជាគូនឹងស្លាបព្រា សម្រាប់កាន់ចាក់ចាប់អាហារបរិភោគ ។
សមគ្គ ( គុ.គុនសព្ទ ) [សៈមុ័ក-គៈ ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(សមគ្រ) ដែលព្រមព្រៀងគ្នា, មូលគ្នា, រូបរួមគ្នា; ទាំងអស់, ទាំងមូល; ទួទៅ ។ ប្រើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ :
- សមគ្គកម្ម ការព្រមព្រៀងគ្នា ។
- សមគ្គចិត្ត ចិត្តព្រមព្រៀង ។
- សមគ្គចេតនា គំនិតព្រមព្រៀង ។
- សមគ្គភាព ភាពឬដំណើរព្រមព្រៀងគ្នា, សេចក្ដីព្រមព្រៀង ។
- សមគ្គសំវាស ឬ--សង្វាស (--ស័ង ឬ សង់-វ៉ាស) ការនៅរួមព្រមចិត្តគំនិតគ្នា, ការនៅរួមសុខរួមទុក្ខ (របស់ស្វាមីភរិយា) ។ល។
សមជ្ជ ( ន.នាមសព្ទ ) [សៈមុ័ច-ជៈ ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(សមជ្យ) ការប្រជុំ, ការចួបជុំគ្នា; ការប្រជុំលេងសប្បាយ; ការច្រៀងរាំ, ល្បែងរបាំ, មហាស្រព ។
- សមជ្ជកាល ឬ--សម័យ កាលឬសម័យដែលត្រូវប្រជុំគ្នា; ពេលដែលត្រូវលេងមហោស្រព ។
- សមជ្ជកីឡា ការលេងមហោស្រព ។
- សមជ្ជទិន ថ្ងៃដែលត្រូវប្រជុំ; ថ្ងៃដែលមានលេងមហោស្រព ។
- សមជ្ជមាល ឬ - សមជ្ជាគារ (< សមជ្ជ + អគារ “រោង, ផ្ទះ”) រោងជាទីប្រជុំ; រោងមហោស្រព, រោងល្ខោន ។ល។
សមជ្ជា ( ន.នាមសព្ទ ) [សៈមុ័ច-ជា] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(សមជ្យា) សភា, ទីប្រជុំ, ការប្រជុំ ។
- សមជ្ជាគារ (បា. សមជ្ជា + អគារ “ផ្ទះ, រោង”) ផ្ទះឬរោងសម្រាប់ប្រជុំ; មន្ទីរសម្រាប់ប្រជុំប្រឹក្សាកិច្ចការផ្សេងៗ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សមាជ>សមាជ ផង) ។
សមញ្ញា ( ន.នាមសព្ទ ) [សៈមុ័ញ-ញ៉ា] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(សមជ្ញា) នាម, ឈ្មោះ; កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ។
- សមញ្ញាប័ដ ដំបារ, ផ្ទាំង, បន្ទះ (ឈើឬស្ពាន់ជាដើម) ដែលឆ្លាក់ឬសរសេរឈ្មោះជាគ្រឿងសម្គាល់មុខការ, ស្លាកយីហោ (ហៅ សញ្ញាណប័ដ ក៏បាន) ។
សមណ ( ន.នាមសព្ទ ) [សៈម៉ៈណៈ] or សមណៈ ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(សមណ; ឝ្រមណ) អ្នកមានព្យាយាមដុតកម្តៅបាប, អ្នកខំប្រឹងប្រព្រឹត្តធម៌ធ្វើកាយវាចាចិត្តឲ្យស្ងប់ចាកបាប, អ្នកស្ងប់, អ្នករម្ងាប់បាប (អ្នកបួស) ។
- សមណកិច្ច ឬ - ស្រមណក្រឹត្យ កិច្ចការឬក្រឹត្យរបស់សមណៈ ។
- សមណគារវៈ ឬ - សមណគោរព សេចក្ដីគោរពចំពោះសមណៈ ។
- សមណចរិយា ការប្រព្រឹត្តរបស់សមណៈ, សណ្ដាប់ធ្នាប់ឬបែបបទរបស់សមណៈ ។
- សមណជនជី (សៈម៉ៈណៈជន់ជី) សមណជន គឺអ្នកបួសនិងតាជីឬយាយជី (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : កុំងឿងដោយខ្យល់ កុំឱនពាក្យពល កុំខ្វល់ដោយស្រី កុំកាន់ពិសយង់ គប់នូវស្ត្រី សមណជនជី កុំឲ្យក្តីត្រូវ ។ (សាស្រ្តាច្បាប់ រាជនេតិ ជានិពន្ធនៃព្រះរាជសម្ភារ) ។
- សមណធម៌ ធម៌សម្រាប់សមណៈ, សមថធម៌ ។
- សមណបរិក្ខារ គ្រឿងប្រដាប់សម្រាប់សមណៈប្រើប្រាស់ ។
- សមណបរិភោគ ការប្រើប្រាស់បច្ច័យ ៤ តាមបែបបទរបស់សមណៈ ។
- សមណប្បដិញ្ញា (សៈម៉ៈណ័ប-ប៉ៈដិញ-ញ៉ា) ការប្តេជ្ញាខ្លួនថាជាសមណៈ, ការប្តេជ្ញាខ្លួនដែលមិនមែនសមណៈថាជាសមណៈ ។
- សមណប្បដិបត្តិ (សៈម៉ៈណ័ប-ប៉ៈដិបាត់) សេចក្ដីបដិបត្តិរបស់សមណៈឬសម្រាប់សមណៈ (ប្រើជា សមណប្បដិបទា ឬ ស្រមណប្រតិបត្តិ, --ប្រតិប័ទ ក៏បាន) ។
- សមណព្រាហ្មណ៍ សមណៈនិងព្រាហ្មណ៍ ។
- សមណភាព ភាព, បែបបទរបស់សមណៈ ។
- សមណភេទ (បា. សមណវេស) ភេទជាសមណៈ ។
- សមណសព្ទ ឬ - ស្រមណសព្ទ ពាក្យសម្រាប់សមណៈនិយាយស្ដីឬសម្រាប់និយាយស្ដីទៅរកសមណៈ, ដូចជា អាត្មា (ខ្ញុំ), ចម្រើនពរ (បាទ,...), ឆាន់ (បរិភោគ), សិង (ដេក) ជាដើម (ហៅថា សមណសព្ទ) ។
- សមណសារូប (បា. --សារុប្ប) ដំណើរសមគួរឬសមរម្យដល់សមណៈ, ការស្លៀកដណ្តប់ត្រឹមត្រូវតាមបែបបទរបស់សមណៈ ។ល។

1 2 3 4 5 6 ... 20 Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary

សមគ្គ ( adj ) [saʔmakkeaʔ] - detail »
to be in agreement; in sympathy with, all in common
សមង្គិភាព ( n ) [saʔmɑŋkiʔpʰiep] - detail »
concert, agreement, harmony
សមង្គុលី ( n ) [saʔmaŋkuʔlii] - detail »
Artiodactyla
សមជ្ជ ( n ) [saʔmacceaʔ] - detail »
assembling, gathering; concentration (of people); meeting, rally; concourse, social party; theatrical performance; festival
សមជ្ជា ( n ) [saʔmaccie] - detail »
assembly, assembly place, gathering
សមញ្ញា ( n ) [saʔmaɲɲaa] - detail »
name, designation, appellation; (given) name (of a person); fame, glory, reputation; way of naming, nomenclature
សមឌ្ឍបាត ( n ) [saʔmattʰeaʔbaat] - detail »
median line
សមឌ្ឍមុម ( n ) [saʔmattʰeaʔmum] - detail »
bisector
សមឌ្ឍរេខា ( n ) [saʔmattʰeaʔreikʰaa] - detail »
mediatrix
សមណ ( n ) [saʔmaʔnaʔ] - detail »
one who follows the Dharma, one who strives to live in accord with Buddhist principles; (young) Buddhist monk; ascetic, wanderer, recluse

Next >>