Khmer Dictionary: មុខ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

មុខ ( ន.នាមសព្ទ ) [មុក ]
(ប្រធាននៃសរីរប្រទេស គឺប៉ែករូបកាយត្រង់ទីប្រជុំនៃថ្ងាស, ចិញ្ចើម, ភ្នែក, ច្រមុះ, មាត់, ចង្កា ។ មាត់; ប្រធាន; ទី; នាទី; លំអាន; ធ្នារ; ឡែក; បែប, យ៉ាង ... ។
- មុខការ ការដោយមុខ គឺការដោយឡែកពីគ្នា ។
- មុខក្រសួង ក្រសួងដោយឡែកពីគ្នា ។
- មុខក្រោយ (ព. ប្រ.) មុខដែលមានទ្រង់ទ្រាយប្រៀបប្រដូចនឹងសណ្ឋានមុខត្រីក្រាយ ។
- មុខក្រូចសើច (ព. ប្រ.) មុខដែលឡើងសាច់ពកតូចៗឃ្មឹល ស្រដៀងនឹងសំបកផ្លែក្រូចសើច ។
- មុខក្រៀម ឬ - ក្រៀមមុខ (ព. ប្រ.) មុខមិនស្រស់ឬមិនរីក ព្រោះមានព្រួយ ។
- មុខងប់ ឬ
- ងប់មុខ ចចេសងប់មិនងាកតាម ។
- មុខងាប់ ឬ - មុខខ្មោច (ព. ប្រ.) ដែលមានទឹកមុខដូចជាមុខបុគ្គលស្លាប់ (ពាក្យជេរ, បង្អាប់ដោយមើលងាយ) : អាចោរមុខងាប់ ! ។
- មុខងារ នាទីសម្រាប់ងារ ។
- មុខឆ្កែ (ព. ប្រ.) ដែលជជ្រកមមករកគេដោយអាការអៀនខ្មាសដូចជាឆ្កែ : មនុស្សមុខឆ្កែ, ទៅរកគេទាំងមុខឆ្កែ (និយាយថា មុខឆ្កែស្រែជម្រៅ ក៏មាន...) ។
- មុខជូរ (ព. ប្រ.) មុខដែលចេញអាការជ្រួញជ្រេញ ហាក់ដូចជាកំពុងបរិភោគវត្ថុជូរខ្លាំង ។
- មុខឈ្មង មុខដែលមានទ្រង់ទ្រាយសមរម្យឥតឆ្គង, មុខស្រស់បំព្រង ។
- មុខដាវមុខលំពែង (ព. ប្រ.) ទទួលភារៈចេញមុខតតាំងជាជំនួសគេ : រងមុខដាវមុខលំពែង ។
- មុខតំណ កន្លែងឬស្នាមដែលត ។
- មុខថ្លោះ ឬ - ថ្លោះមុខ (ព. ប្រ.) ប្រែឈាមមុខស្រុតចុះហាក់ដូចជាថ្លោះ (ព្រោះភ័យឬព្រោះមានជំងឺ) ។
- មុខទ័ព ឬ - មុខសឹក ទីចំពីខាងមុខកងទ័ពដែលកំពុងលើក ។ ព. ប្រ. ទទឹងមុខទ័ព ទទឹងដំណើរអាជ្ញា ដែលមានអានុភាពស្រដៀងនឹងទ័ព ។
- មុខទឹក ផ្លូវទឹក, ធ្នារទឹក ។
- មុខបាទ (មុក-បាត) មុខនិងជើង គឺដើមចុង, ដើមទង, ទងគន្លង : រកឲ្យឃើញមុខបាទ ។
- មុខពាប់ ឬ - ពាប់មុខ (ព.ប្រ.) មុខដែលចេញអាការដូចជាពាប់ចុះ (ព្រោះភ័យឬព្រោះតូចចិត្តខ្លាំង) : ទម្លាក់មុខពាប់, ភ័យពាប់មុខ ។
- មុខព្រហ្ម រូបមុខដែលបែកចេញជាបួន ភ្ជាប់នឹងកំពូលប្រាសាទឬកំពូលចេតិយ ។
- មុខព្រះលាន ទីវាលឬផ្លូវធំត្រង់មុខព្រះរាជវាំង ។
- មុខមន្ត្រី មន្ត្រីដែលជាប្រធានឬជាអធិបតីលើអស់មន្ត្រីទាំងពួង, អធិបតីនៃពួកសេនាបតី; ច្រើនប្រើថា នាម៉ឺនសព្វមុខមន្ត្រី ។
- មុខមាត់ មុខនិងមាត់ គឺការចេញបង្ហាញមុខនិងការបញ្ចេញសម្ដីថ្វីមាត់ក្នុងទីប្រជុំជន : ចេញមុខមាត់ ។ អ្នកដែលមានអ្នកធំអ្នកតូចរាប់អានច្រើន : មនុស្សមានមុខមាត់ ។
- មុខមាំ មុខដែលសម្ដែងអាការមាំសម្បើម : ធ្វើមុខមាំ ។
- មុខយក្ស រូបមុខស្មាច់សម្រាប់ល្ខោនពាក់ធ្វើយក្ស ។
- មុខរបរ របរដោយមុខ, របរផ្សេងៗដោយឡែក ។
- មុខរាហុ៍ (ព. ប្រ.) មុខមនុស្សដែលមានទ្រង់ទ្រាយកំពាង ស្រដៀងនឹងរូបរាហូ : មនុស្សមុខរាហុ៍ ។
- មុខរីក ឬ
- រីកមុខ មុខដែលចេញអាការរីករាយ ។
- មុខរឹង (ព. ប្រ.) ដែលរឹងរូស, មានះ, ចចេស ទោះអ្នកដែលមានអំណាចលើ សម្លឹងសម្លក់ដាក់ក៏មិនជច់មុខ : មនុស្សមុខរឹង ។
- មុខសស្ត្រ (--សាស់) មុខរបួសដែលមុតដោយសស្ត្រា ។
- មុខស្ងួត ឬ - ស្ងួតមុខ (ព. ប្រ.) មុខដែលចេញអាការក្រៀមក្រំហាក់ដូចជាស្ងួត ។
- មុខស្មន់ នាទីឬដំណើរដែលមានព្រោះស្មន់អន្ធករឬសហាយស្មន់នឹងគ្នា : ទោសមុខស្មន់, ទោសទាស់នឹងមុខស្មន់, ពិន័យមុខស្មន់ ។
- មុខស្មើ មុខជើយដោយអាការតោះតើយ មិនអើពើ : ធ្វើមុខស្មើ ។
- មុខស្រងូត មុខមិនរីកដោយអាការក្រៀមក្រំ ។
- មុខស្រពោន ឬ ស្រពោនមុខ (ព. ប្រ.) មុខមិនស្រស់, មិនរីករាយហាក់ដូចជាស្រពោន ។
- មុខស្អុយ (ព. ប្រ.) មុខស្រពោនស្រពាប់ដោយហេតុទើសទាក់គំនិតឬតានតឹងចិត្ត ។
- មុខអាករ នាទីដែលកើតអាករ កើតលាភ ។
- មុខអុត មុខដែលមានស្នាមអុត ។
- មុខអំណាច នាទីរបស់អំណាច ។ល។ កាត់មុខ កាត់ចំពីមុខ : ដើរកាត់មុខ ។ កាត់នាទីឬកាត់ប្រយោជន៍; កាត់លាភរបស់អ្នកដទៃ : កុំកាត់មុខគេ ។
- កំបាំងមុខ ដែលកំបាំងគេមើលមិនឃើញ : ទីកំបាំងមុខ ។ ខាងមុខ ខាងនាយមុខ, ឯមុខ ។
- ខុសមុខ ខុសបែបគ្នា; មិនត្រូវមុខ ។
- ងងឹតមុខ វិលមុខងងឹតឈឹងមើលអ្វីពុំឃើញ ។ ព. ប្រ. ទញ់ទាល់គំនិតងងឹតឈឹង ។
- ចេញមុខ ចេញទែងសម្ដែងមុខឲ្យគេឃើញ ។
- ចេញមុខ ចេញមាត់ ចេញទាំងមុខទាំងសម្ដី ។
- ចែកមុខ ចែកឲ្យដោយមុខ ដោយឡែកពីគ្នា ។
- ចំពោះមុខ ដែលប្រាកដនៅមុខ ។
- ចំមុខ ត្រង់ពីមុខ ។
- ចាំមុខ មិនភ្លេចមុខគេ ។
- ច្រើនមុខ ច្រើនបែប, ច្រើនយ៉ាង : ទំនិញច្រើនមុខ, ម្ហូបច្រើនមុខ ។
- ជច់មុខ (ព. ប្រ.) ចុះទឹកមុខឬជ្រប់មុខហាក់ដូចជាជច់ព្រោះគេបន្តុះបង្អាប់ឬស្ដីថាឲ្យ ។
- ជូរមុខ (ព. ប្រ.) បញេ្ចញអាការធ្វើមុខស្មូញ ព្រោះធុញ, ទ្រាន់ ។
- ជ្រប់មុខ ទម្លាក់មុខជ្រប់ ។
- ញាក់មុខ ឬ ញាក់មុខញាក់មាត់ កម្រើកចង្កាងើបងើយខ្វិចបន្តិចឡើងឬបិទមាត់ផ្អឹបកម្រើកចង្កាញាក់ខ្វើកឡើងលើ ។
- ដាក់មុខ ឱនមុខចុះបន្ដិចស្រពោនស្រពាប់ព្រោះសេចក្ដីអៀនខ្មាសឬទញ់តុះ : ដាក់មុខជ្រប់ ។ នៅទីចំពោះមុខ, ផ្គើននៅមុខ : ស្ដីដាក់មុខ, ថាដាក់មុខ ។
- ដាច់មុខ ផុតអស់មុខការ, ផុតនាទី; ដាច់នាទីឬមុខការដោយឡែក ។
- ដឹងមុខ ដឹងដោយសារគេប្រាប់ថា ឈ្មោះនេះ ឈ្មោះនោះ ដែលជាសត្រូវ ... ។
- ដោយមុខ ដោយឡែក, ដោយបែប, ដោយយ៉ាង : កាន់ការដោយមុខ, យល់ដោយមុខ ។ តូចមុខ ឬ ទាបមុខ (ព. ប្រ.) អាប់មុខ, មិនពេញមុខ ។
- ទទឹងមុខ (ព. ប្រ. នៅទទឹងចំពីមុខ ។
- ទុកមុខឲ្យ ឬ - ទុកមុខទុកមាត់ឲ្យ ទុកនាទីឲ្យ, ទុកអំណាចឲ្យ, យោគយល់ ។
- ទើសមុខ ឬ - ទើសមុខទើសមាត់ (ព. ប្រ.) ទើសទាល់ដោយយល់មុខ, ដោយខ្លាចចិត្តឬដោយអៀនអន់ព្រោះមានគេនៅមុខ, នាំឲ្យធ្វើអ្វីមិនស៊ប់ ។ ទៅមុខ ទៅឯខាងមុខ, ទៅឯកាលខាងមុខ ។ ធំមុខ ពេញមុខ ។ ធ្វើមុខក្រញូវ សម្ដែងទឹកមុខឡើងក្រញូវ ។
- ធ្វើមុខធ្វើមាត់ឲ្យ ញាក់មុខញាក់មាត់ក្រមាច់ក្រមើមឲ្យ ។ នៅមុខ ចំពោះមុខ ។
- នាំមុខ
- ទៅពីខាងមុខ, នាំឲ្យតាម ។
- បិទមុខ ភ្ជិតមិនឲ្យឃើញមុខ, មិនឲ្យឃើញលំអាន ។
- បោរមុខ (ព. ប្រ.) អៀនខ្មាសមើលមុខគេមិនត្រង់ ហាក់ដូចជាមុខបោរឡើង : ស្ដីឲ្យបោរមុខ ។
- បំបាក់មុខ (ព. ប្រ.) ធ្វើឲ្យអាប់ឱនហាក់ដូចជាធ្វើមុខឲ្យបាក់ ។
- បំបាត់មុខ ធ្វើឲ្យបាត់មិនឲ្យឃើញមុខ, គេចលែងឲ្យឃើញមុខ, ចងបំបាត់មុខ, ដើរបំបាត់មុខ ។
- ពេញមុខ (ព. ប្រ.) ចេញមុខពេញលេញមិនរលឹបរល, មានមុខមានឈ្មោះ ។
- មានមុខ មានការរបរពេញទី; មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះ, មានអ្នកធំអ្នកតូចរាប់អានច្រើន : មនុស្សមានមុខ, អ្នកមានមុខ ។
- យកមុខ, យកឈ្មោះ ឬ យកមុខយកមាត់ ចេញមុខខ្នះខ្នែងកិច្ចការម្ដងៗឲ្យមានឈ្មោះល្អ, វាតអាទិ៍ដណ្ដើមមុខការដែលជាសាធារណៈ ឲ្យបានមកលើខ្លួនចាត់ចែងយកកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ។
- យល់មុខ យោគយល់ដោយមុខ, មិនប្រកាន់ទោសព្រោះយល់ថាមានមុខ ។
- យារមុខ ស្រុងស្លុយខាងមុខជាងខាងក្រោយ ។ ព. ប្រ. ងងុលចូលមិនថយក្រោយ ។
- យោងមុខ អន្ទងនាំផ្លូវពីមុខ, យោងមិនឲ្យឃ្លាតពីមុខ : ជិះសេះយោងមុខគោ, អុំទូក-ងយោងមុខទូកវ៉ែត ។
- ស្មើមុខ ដែលមានមុខមានឈ្មោះស្មើគ្នា : មនុស្សស្មើមុខ ។
- ស្អប់មុខ ស្អប់មិនចង់ឃើញមុខ ។
- អាប់មុខ អាប់ឱនមិនពេញមុខ ។ ឯមុខ ខាងមុខ, ខាងនាយ ។ល។ ។ល។
មុខកំពូល ( ន.នាមសព្ទ )
ឈ្មោះស្រុកមួយក្នុងខេត្តកណ្ដាល ។
មុខគួរ ( និ.និបាតសព្ទ ) [មុក-- ]
គួរតែ, សមតែ, ល្មមតែ; ពាក្យនិបាត សម្រាប់ប្រើជាជំនួយកិរិយាសព្ទបានទាំងបីកាល (អតីតកាល, បច្ចុប្បន្នកាល, អនាគតកាល) : មុខគួរឲ្យស្ដាយណាស់, មុខគួរឲ្យចង់សើច, មុខគួរនឹងឲ្យចង់ទៅ, មុខគួរឲ្យអាណិត ។
មុខជា ( និ.និបាតសព្ទ ) [មុក-- ] or មុខតែ
គង់ជា, គង់តែ; ពាក្យនិបាត សម្រាប់ប្រើជាជំនួយកិរិយាសព្ទជាអនាគត : មុខជានឹងទៅ, មុខតែនឹងប្រាប់ ។
មុខឈ្នាង ( ន.នាមសព្ទ ) [មុក-- ]
ឈ្មោះស្មៅមួយប្រភេទដើមនិងស្លឹកស្រដៀងនឹងពួកឈើតូច, ស្លឹកស្រួចៗស្រដៀងនឹងប៉័ង្កបាត, គេច្រើនប្រើធ្វើជាថ្នាំចំហុយផ្សះដំបៅ ។
មុខដាច់ ( ន.នាមសព្ទ ) [មុក-- ]
ដំបូលប្រាសាទ, វិហារ; សាលាត្រង់ថ្នាក់លើបំផុតឬថ្នាក់លើបន្ទាប់ មានជហ្វាដាច់ដោយឡែកពីដំបូលត្រង់ថ្នាក់ក្រោម : មុខដាច់មួយជាន់, មុចដាច់ពីរជាន់ ។ មុខហោជាងប្រាសាទឬវិហារដែលឥតដំបូលបាំងសាច ក៏ហៅថា មុខដាច់ ដែរ : ប្រាសាទមុខដាច់ ។
មុខតែ
(ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) មុខជា) ។
មុខទ្វារ ( ន.នាមសព្ទ ) [មុខៈទ្វា ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ទ្វារមាត់ (ហៅថា មុខមគ្គ ក៏បាន) ។
មុខបាឋ ( ន.នាមសព្ទ ) [មុខៈប៉ាឋ ឬមុខៈបាត ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ការរៀនផ្ទាល់ពីមាត់គ្រូ គឺការរៀនដោយមានគ្រូប្រាប់ផ្ទាល់ ឥតមានគម្ពីរឬក្បួនច្បាប់អ្វីសម្រាប់អានទន្ទេញឲ្យចាំមាត់ទេ, ហៅថា ការរៀនផ្ទាល់មាត់ ក៏បាន : បាលីព្រះត្រៃបិដក កាលដើមឡើយ ជាមុខបាឋ; កាលសម័យពីដើម, ពួកសិស្សវត្តក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សុទ្ធតែរៀនទន្ទេញធម៌ជាមុខបាឋ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) រៀនផ្ទាល់មាត់ ក្នុងពាក្យ ផ្ទាល់ ១ និ. ទៀតផង) ។
មុខបាទ ( ន.នាមសព្ទ ) [មុក-បាត ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(សន្មត; មុខ + បាទ) មុខការឬនាទីនីមួយៗដែលទីទៃពីគ្នាដោយមុខដោយឡែក (ប្រៀបដូចជាគាថាបាលីឬកាព្យសម្រាយដែលមាន បាទ គឺមានសង្កាត់ឃ្លារបះផ្សេងៗជាប្រមុខ) : ធ្វើការតាមមុខបាទរៀងខ្លួន; គាត់ធ្វើការច្រកាចច្រកូវឥតដឹងមុខបាទអ្វីទេ ។
- ចែកមុខបាទគ្នា គឺចែកមុខការឲ្យធ្វើផ្សេងៗពីគ្នា ។

1 2 Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary

មុខ ( n ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
type, kind, variety; field; way, method; aspect
មុខ ( n ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
face, front; decoration (e.g. on a cake).
មុខ ( prenp ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
in front of
មុខ ( n ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
mouth or opening of a stream
មុខ ( n ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
head, chief, chairman, president
មុខ ( n ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
(sharp) edge (of a knife blade)
មុខ ( clf ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
for courses (of a meal) eg. ម្ហូបមួយមុខ one dish, one course (of a meal)
មុខ ( n ) [muk, muʔkʰaʔ] - detail »
(official or social) position, job; place; rank, order, sequence