Khmer Dictionary: ឰដ៏
Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search
-
ហៀវហោះ
( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ហោះលឿនប្លៀវ, ហោះផ្លេកផ្លោះច្រៀវច្រៃ : យក្សហៀវហោះ (ច្រើនប្រើក្នុងកាព្យ) : យន្តមេឃហៀវហោះ រម្លងចន្លោះ ដងភ្នំនានា ត្រដែតត្រដឹម សន្លឹមនេត្រា ឰដ៏វេហាស៍ ដូចក្រៀលបក្សី ។អ្នកជិះក្នុងយន្ត ក្រឡេកគយគន់ មើលមកផែនដី ឃើញឆ្ងាយលន្លឹម គួរព្រឹមហឫទ័យ បែរជាឥតភ័យ ព្រោះអាងគ្រឿងចក្រ ។
-
អាកាស
( ន.នាមសព្ទ )
(អាកាឝ) ប្រទេសវាលល្ហល្ហេវធ្លុងត្លេវ, ទីវាលធេងទទេ, ចន្លោះធេងទទេ; លំហមេឃ; ទីឱកាសដែលមានផ្លូវខ្យល់; ចន្លោះដែលមានខ្យល់ចេញចូលបាន : សត្វហើរនាអាកាស, កណ្តាលអាកាស ។ លំហមានខ្យល់, ផ្លូវខ្យល់ : ទីនេះមានអាកាសល្អ, យកខ្យល់អាកាស, ហាលអាកាស ។ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ អ. ថ. អាកាសៈ, ដូចជា អាកាសកក្សា (--ក័ក-ក្សា) កណ្តាប់មេឃ ។
- អាកាសកសិណ (--កៈ--) កសិណដែលមានអាកាសជាអារម្មណ៍ឬដែលយកអាកាសជាអារម្មណ៍ ។
- អាកាសគង្គា គង្គានាអាកាសគឺធារទឹកឬធ្នារទឹកឯអាកាស (ទឹកក្នុងអាកាស) ។
- អាកាសគាមិន ឬ
- --គាមី អ្នកដែលទៅតាមអាកាសបាន គឺពួកសត្វដែលហើរបាន (ប្រើដោយសន្មតតាមសម័យនិយម, អ្នកជិះយន្តហោះ ក៏គួរហៅដូច្នេះបានដែរ; ប្រើស្ត្រីជា អាកាសគាមិនី ។ វេវ. អាកាសយានិក; --យានិកា) ។
- អាកាសចរណ៍ ការត្រាច់តាមអាកាស; ការធ្វើដំណើរតាមអាកាសដោយយន្តហោះ ។
- អាកាសជននិន ឬ - --ជននី (--ជៈ នៈ--) ចន្លោះដែលខ្យល់ចេញចូលបាន, ចន្លោះសម្រាប់បញ្ចេញបញ្ចូលខ្យល់; ទ្វារ; បង្អួច ។
- អាកាសដ្ឋកទេវតា (--ស័ត-ឋៈកៈ--) ទេវតាដែលស្ថិតឬអាស្រ័យនៅនាអាកាស ។
- អាកាសទីប ឬ
- --ប្រទីប ប្រទីបឬគោមដែលអុជដាក់កណ្តាលវាលឬគោមដែលចងព្យួរនឹងដងខ្ពស់ក្នុងទីវាល ។
- អាកាសទេស ឬ-
- -ប្រទេស ទីវាល; ទីទំនេរ ។
- អាកាសធាតុ ធាតុអាកាស (រាប់បញ្ចូលក្នុងពួកធាតុ ៥ យ៉ាងគឺ ដី, ទឹក, ភ្លើង, ខ្យល់, អាកាស) ។
- អាកាសធាតុសាស្ត្រ វិទ្យាសាស្រ្តសម្រាប់សិក្សាពិនិត្យរិះរកខាងអាកាសធាតុ ។
- អាកាសនិន្នាទ ឬ
- --សព្ទ សូរគឹកកងឯអាកាសឬសូរសព្ទឯអាកាស (សូរផ្គរឬរន្ទះ) ។
- អាកាសបថ (--បត់) ឬ មាគ៌ា ផ្លូវអាកាស ។
- អាកាសបថិក (--ប៉ៈ--) ព្រះអាទិត្យ ។
- អាកាសពទ្ធលក្ស ឬ - --ល័ក្ស (--ព័ត-ធៈល័ក) ការសម្លឹងស្ទង់មើលទៅទីឆ្ងាយ, ការស្ទង់ចម្ងាយ ។
- អាកាសយាត្រា ការទៅដោយអាកាសយាន (ព. ស. ស.) ។
- អាកាសយាន យានដែលទៅតាមអាកាសបាន, យន្តហោះ (ព. ស. ស.) អាកាសយានចរណ៍ (--នៈ-ច) ការតា្រច់ទៅដោយអាកាសយាន, ការធ្វើដំណើរតាមអាកាសដោយយន្តហោះ ។
- អាកាសយានដ្ឋាន (--នុ័ត-ឋាន) ឋាននៃអាកាសយាន, ចំណតអាកាសយាន, ទីសម្រាប់យន្តហោះចុះចតនិងចេញដំណើរទៅ ។
- អាកាសយានវិជ្ជា ឬ
- --វិទ្យា វិជ្ជាផ្នែកខាងធ្វើអាកាសយាននិងផ្នែកខាងត្រាច់ទៅឰដ៏អាកាស ។
- អាកាសយានិក អ្នកទៅមកដោយអាកាសយាន, អ្នកជិះយន្តហោះ; អ្នកបើកបរយន្តហោះ; បើស្ត្រីជា អាកាសយានិកា (ព. ស. ស.) ។
- អាកាសវេហាស៍ (--ហ៊ា) កណ្តាលអាកាស (ព. ទេ. ឬ ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) ។ ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) វេហា ឬ វេហាស៍ ផង ។
- អាកាសស័យន៍ ឬ
- --សយនៈ, --សយនា (--សៈយ៉ៈ ន៉ៈ ឬ សៈយ៉ៈន៉ា) ការដេកហាលឬសំដិលខ្លួនកណ្តាលវាល, ការដេកហាលអាកាស ។
- អាកាសានញ្ចាយតន ឬ - --យតនៈ (--នុ័ញ-ចាយ៉ៈតៈន៉ៈ) ការផ្គងអារម្មណ៍សំដៅឆ្ពោះត្រង់ទៅរកអាកាសរំពឹងរឿយៗថា “អាកាសឥតមានទីបំផុតៗ...” (ព. ពុ. ជាឈ្មោះនៃអរូបជ្ឈានទី ១ ក្នុងអរូបជ្ឈាន ៤) ។ល។ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ ប្រើជា អាកាសេ “នាអាកាស, ក្នុងអាកាស” ឬ អកាសោ, អាកាសា “អាកាស” ក៏បាន) ។
-
ឧតុ
( ន.នាមសព្ទ )
[អ៊ុ-តុ]
(ឫតុ) រដូវ ។ ឧតុកាល កាលរដូវគឺកាលដែលគួរតាមរដូវ: ធ្វើបុណ្យឲ្យទានតាមឧតុកាល (ប្រើជា ឧតុសម័យ ក៏បាន) ។ ឧតុនិយម ឬ --និយាម ដំណើរកំណត់រដូវ; រដូវមួយៗដែលមានកាលកំណត់ផ្សេងពីគ្នា; កាលអនុលោមតាមរដូវ : ស្លៀកពាក់តាមឧតុនិយម ។ ឈ្មោះក្រុមរាជការមានភារកិច្ចខាងការពិនិត្យនូវបាតុភូត ដែលកើតមានតាមរដូវឰដ៏បរិយាកាសដូចជា ផ្គរ, ភ្លៀង, រន្ទះ, ខ្យល់ព្យុះ, អ័ព្ទជាដើម : ក្រុមឧតុនិយម ។ ឧតុនី ឬ ឧតុមតី (សំ. ឫតុមតី) ស្ត្រីមានរដូវ ។
- ឧតុបរិណាម (--ប៉ៈរ៉ិ--) ដំណើរផ្លាស់រដូវ ឬ ប្រែប្រួលរដូវ : ជំងឺឧតុបរិណាម ជំងឺដែលកើតព្រោះដំណើរផ្លាស់រដូវ (ហៅ ឧតុបរិណាមជាពាធ (--ប៉ៈរ៉ិណាម៉ៈ--) ក៏បាន; បា. < ឧតុបរិណាមជ + អាពាធ) ។
- ឧតុបរិយោសាន ចុងរដូវ ។
- ឧតុមុខ ដើមរដូវ ។
- ឧតុរាជ ស្តេចរដូវគឺវសន្តរដូវ (រដូវឈើជម្រុះស្លឹកហើយបញ្ចេញត្រួយបញ្ចេញផ្កា ។ ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) វសន្តរដូវ ផង) ។
- ឧតុវិបរិត ឬ
- --វិបល្លាស ដំណើរផ្លាស់ប្រែអាកាសធាតុក្នុងរដូវនីមួយ (ដូចជារដូវក្ដៅប្រែទៅជាត្រជាក់ជាដើម) ។
- ឧតុសន្ធិ តំណរដូវ ។
- ឧតុសន្និបាត សម័យដែលរដូវមួយទល់គ្នានឹងរដូវមួយ ។
- ឧតុសមុដ្ឋាន សមុដ្ឋាននៃរដូវ (មានក្ដៅ, រងាជាដើម) : ប្រើថ្នាំរម្ងាប់រោគតាមឧតុសមុដ្ឋាន ។ល។ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ឫតុ និង រដូវ ផង) ។
Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search
-
ឰដ៏
( prenp )
[ʔay dɑɑ]
- detail »
at, by, on, in; close to, next (to), near; beyond eg. ឰដ៏អាកាស . in the sky