Khmer Dictionary: អាសា
Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search
-
យក
( កិ.កិរិយាសព្ទ )
កាន់; នាំ; នាំទៅមក; ទទួល, ព្រមទទួល; ត្រូវការ; ជឿតាម; ប្រកាន់; ប្រកាន់តាម ។ល។ : យកប្រាក់ទៅទិញស្រូវ; យកកូនទៅជាមួយផង; យកពាក្យគេ; យកគ្រូមកមើលជំងឺ ។ល។
- យកការប្រាក់ ទទួលចំណេញលើសពីចំនួនប្រាក់ដើមដែលចងការឲ្យគេ ។
- យកកំណើត ចាប់កំណើត ។
- យកក្ដី (ព. បុ.) ប្រកាន់ទោស, ចាប់ កំណើត ។
- យកខុស ចាប់ខុស, ចាប់ប្រកាន់ថាខុស ។
- យកខ្លួនពុំរួច (ពីទុក្ខទោស) ។
- យកគាប់គួរ ផ្គាប់ផ្គុនឲ្យមានសេចក្ដីគាប់គួរ ។
- យកគុណ ឬ - យកគុណយកស្រ័យ ទទួលបំណាច់គុណ, ទារគុណ, តវ៉ាថាខ្លួនមានគុណលើគេ ។
- យកគំនិត ជឿតាមគំនិត : យកគំនិតគេ ។
- យកចិត្ត ឬ - យកចិត្តយកថ្លើម អនុលោមតាមឲ្យត្រូវចិត្តគេ, ផ្គាប់តម្រូវតាមចិត្តគេ ។
- យកចិត្តទុកដាក់ ធ្វើសេចក្ដីអើពើពុំប្រហែសធ្វេស ។
- យកចំណេញ លៃលកឬគិតគៃឲ្យមានចំណេញ ។
- យកចំណេះ រៀនឲ្យបានចេះ ។
- យកជ័យ ធ្វើឲ្យមានជ័យ, ដណ្ដើមឲ្យមានជ័យ ។
- យកជាកូន ទទួលប្តេជ្ញា ឬព្រមទទួលអ្នកដែលមិនមែន កូនថាជាកូន ។
- យកជាគ្នា ទទួលរាប់រកឲ្យបានជាគ្នា; ...។
- យកជាតិ ចាប់ជាតិ, ចាប់កំណើត ។
- យកជើងកប តែងតែធ្វើឲ្យមាន សេចក្ដីអន្តរាយរៀងរាល់ឆ្នាំ : កំពង់យកជើងកប កំពង់ដែលតែងតែមានមនុស្សស្លាប់ ដោយលង់ទឹកឬដោយក្រពើវាខាំជាដើម (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ជើងកប ផង) ។
- យកជើងរាទឹក ដាក់ជើងទៅក្នុងទឹករាមិនឲ្យទូកលឿនទៅមុខ ។ ព. ប្រ. ជំទាស់ដំណើរមិនឲ្យប្រព្រឹត្តទៅបាន ។ ព. ទ. បុ. បើមិនជួយចូកជួយចែវកុំយកជើងរាទឹក បើមិនជួយប្រឹងប្រែងខ្នះខ្នែងទេ កុំជំទាស់ឲ្យខូចការ ។
- យកឈ្នូល ទទួលឈ្នូល ។ យកឈ្នះ ធ្វើឲ្យបានឈ្នះ, ខំប្រឹងឲ្យមានជម្នះ ។
- យកឈ្មោះ ឬ - យកកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ធ្វើឲ្យមានឈ្មោះល្អចំពោះមកលើខ្លួន : ធ្វើការយកឈ្មោះ ។
- យកដៃ ជួយធ្វើការឲ្យគេដើម្បីឲ្យគេជួយធ្វើការខ្លួនវិញ តាមកំណត់វេលា ដែលហៅថា សងដៃ (អ្នកស្រុកខ្លះហៅថា យកវេរ; សងវេរ) ។
- យកដំបូន្មាន ទទួលធ្វើតាមពាក្យដំបូន្មាន ។
- យកតម្រាប់ ធ្វើតាមតម្រាប់ ។
- យកទោស ប្រកាន់ទោស, ប្រកាន់ថាមានទោស ។
- យកទោសយកពៃរ៍ ប្រកាន់ទោសកំហុសព្រមទាំងចងពៀរផង (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ពៃរ៍ ផង) ។
- យកទ្រព្យគេ ខ្ចីទ្រព្យគេមក ឬលួចទ្រព្យគេ ។
- យកបុណ្យ ញ៉ាំងចិត្តឲ្យជ្រះថ្លាដោយជឿជាក់ថាបានបុណ្យ ។
- យកបែប ធ្វើតាមបែប, ចម្លងបែប ។
- យកប្តី ព្រមមានប្ដី ។
- យកប្រពន្ធ ព្រមមានប្រពន្ធ ។
- យកពន្ធ ហូតពន្ធ, ទារពន្ធ ។
- យកពាក្យ ជឿតាមពាក្យ ។
- យកមាត់យកពាក្យ ទទួលព្រម ឬជឿតាមពាក្យដែលគេថា ។
- យកមុខ ឬ - យកមុខយកមាត់ វាតអាទិ៍ឬជែកជែងធ្វើឲ្យមានមុខមានឈ្មោះចំពោះមកលើខ្លួន, ធ្វើឲ្យគេសរសើរខ្លួនម្នាក់ឯង ។
- យកមែន យកជាមែន, ប្រាកដជាយក; រាប់ ថាជាមែន, សំដៅតែត្រង់មែន ។
- យកសុខ ឲ្យបានសុខ : ខំអត់យកសុខ, ស្ងៀមយកសុខ, កាន់សីលយកសុខ ។
- យកសម្តី ។ កាន់ឬជឿតាមសម្តី ។ ព. ទ. បុ. មនុស្សយកសម្តី ដំរីយកភ្លុក មនុស្សយកសម្តីជាការប្រាកដ, ឯដំរីយកត្រង់ភ្លុក ។
- យកអង្វរ ទទួលព្រមតាមពាក្យអង្វរ ។
- យកអាយុ ជួយសង្រ្គោះឲ្យមានអាយុជីវិត គឺជួយឲ្យរួចពីសេចក្ដីស្លាប់ ។
- យកអាសា ជួយឈឺឆ្អាលតាមបំណងគេ, ជួយរ៉ាប់រងភារៈតាមបំណងគេដោយពេញកម្លាំង ។ល។ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អាសា ទៀតផង) ។
-
វិញ្ញាសា
( ន.នាមសព្ទ )
[វិញ-ញា-សា ]
(វិញ្ញា “កិរិយាដឹងច្បាស់, ការយល់ជាក់លាក់” + អាសា “បំណង, ប្រាថ្នា”) បំណងដើម្បីដឹងឲ្យច្បាស់លាស់, ការពិសោធ, ការល្បងសាកមើលនូវរបស់អ្វីមួយ; ក្រដាសអក្សរផ្តិតពុម្ពដែលត្រូវពិនិត្យកែ :
- ពិនិត្យវិញ្ញាសា,
- កែវិញ្ញាសាពុម្ព; ការងារដែលបំពេញជាលាយល័ក្ខណ៍អក្សរ ឬផ្ទាល់មាត់ក្នុងការប្រឡង :
- វិញ្ញាសាសរសេរ,
- វិញ្ញាសាសួរផ្ទាល់មាត់; សន្លឹកក្រដាសផែនទី ឬរូបថតដែលផ្តិតចម្លងចេញពីគំរូដើម ។ (បារ. épreuve) ។
-
សុខ
( គុ.គុនសព្ទ )
[សុក ]
ដែលសប្បាយ; ងាយ; ស្រួល; ស្រណុក; សម្រាន្ត ។ ន. សេចក្ដីសប្បាយ; ដំណើរងាយ; ដំណើរស្រួល; ដំណើរស្រណុក; សេចក្ដីសម្រាន្ត : មានសុខ, បានសុខ ។ ប្រើពាក្យ “សេចក្ដី” ផ្សំខាងដើមផងក៏បាន : មានសេចក្ដីសុខ ។ ព. ផ្ទ. ទុក្ខ ។
- សុខកថា (សុខៈកៈ--) សម្ដីដែលនាំឲ្យបានសុខ ។
- សុខកាម (សុខៈ--) អ្នកស្រឡាញ់សុខ, អ្នកប្រាថ្នាសុខ ។
- សុខកាយ (សុក--) ស្រួលខ្លួន ។
- សុខការណ៍ (សុខៈ--) ហេតុដែលនាំឲ្យបានសុខ, ឲ្យបានស្រួល ។
- សុខកិរិយា ឬ --ក្រិយា (សុខៈ--) ការធ្វើឲ្យបានសុខ, ឲ្យបានស្រួល ។
- សុខក្សេម ឬ - សុខក្សេមក្សាន្ត (សុក--) សុខសម្រាន្ត, សុខស្រួល ។
- សុខចិត្ត (សុក--) សប្បាយចិត្ត; ពេញចិត្ត, ល្មមដល់ចិត្ត ។
- សុខទាយក (សុខៈទាយក់) អ្នកឲ្យសុខ (បើស្ត្រីជា សុខទាយិកា) ។
- សុខទុក្ខ ឬ - ទុក្ខសុខ (សុក-- ឬ ទុក-សុក) សុខនិងទុក្ខឬទុក្ខនិងសុខ ។
- សុខប្រធាន (សុ-ខ័ប-ប្រៈ--) ការប្រគល់សុខឲ្យ, ការឲ្យសុខ ។
- សុខប្រាប្ត (សុខៈប្រាប ឬ--ខ័ប--) អ្នកដែលបានប្រទះសេចក្ដីសុខ, អ្នកបានសុខ ។
- សុខព័ន្ធន៍ (សុខៈពាន់) ការជាប់ជំពាក់ដោយសេចក្ដីសុខ (ក្នុងលោក) ។
- សុខភាព (សុខៈភាប) ភាពជាសុខ, សេចក្ដីសុខ ។
- សុខភូមិ (សុខៈភូម) ទីដែលប្រកបដោយសុខ, ទីស្រួលនៅ ។
- សុខយាត្រា (សុខៈ--) ការដើរស្រួល ។
- សុខយាន (សុខៈ--) យានស្រួលជិះ ។
- សុខលក្ខណៈ (សុខៈ--) លក្ខណៈនៃសេចក្ដីសុខ ។
- សុខលាភ (សុខៈ--) ការបានសុខ ។
- សុខវឌ្ឍកៈ ឬ--វ័ឌ្ឍក៍ (សុខៈវ័ត-ឍៈកៈ ឬ--វ័ត) អ្នកដែលចម្រើនដោយសុខ (បើស្ត្រីជា សុខវឌ្ឍិកា) ។
- សុខវឌ្ឍនៈ ឬ--វ័ឌ្ឍន៍ (សុខៈវ័ត-ឍៈនៈ ឬ--វ័ត) ការចម្រើនដោយសុខ ។
- សុខវិជ្ជា ឬ--វិទ្យា (សុខៈ--) វិជ្ជាប្រាប់វិធីប្រតិបត្តិឬថែទាំមានការសម្អាតជាដើម ដែលនាំឲ្យបានសុខ ។
- សុខវិទ្យាសាស្រ្ត (សុខៈ--) ក្បួនឬតម្រា, ច្បាប់និយាយអំពីខុសវិទ្យា ។
- សុខវេទនា (សុខៈវេទៈនា) ការទទួលអារម្មណ៍ជាសុខ ។
- សុខសម្ផស្ស (សុខៈសំ-ផស់) សម្ផស្សដែលស្រួល, ការប៉ះប្រទះសេចក្ដីសុខ ។
- សុខសម្ភាស (សុខៈសំភាស) អ្នកពោលពាក្យនាំឲ្យបានសុខ; អ្នកនិយាយសម្ដីងាយស្ដាប់ ។
- សុខសយនា (សុខៈសៈយ៉ៈ ន៉ា) កន្លែងដេកស្រួល ។
- សុខសាន្ត (សុខ-សាន) សុខស្ងប់ ។
- សុខសាន្តត្រាណ (សុក-សានត្រាន) ដែលមានទីពំនាក់ឬមានទីអាងឲ្យបានសុខស្ងប់: ស្រុកសុខសាន្តត្រាណ ។
- សុខសាសន៍ (សុខៈសាស) ដំណឹងឬសំបុត្រប្រាប់សេចក្ដីសុខ ។
- សុខសួស្ដី (សុក--) សុខនិងសួស្ដី ។
- សុខសេយ្យា (សុខៈសៃយ៉ា) ការដេកជាសុខ, ការដេកស្រណុក ។
- សុខា សេចក្ដីសុខ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : សូមពួកទេញ្ត ជួយឲ្យសុខា ដល់ពួកអ្នកត្រង់ កាន់សីលកាន់ធម៌ បវរផ្ចិតផ្ចង់ ពុំដែលលុះលង់ ក្នុងក្តីទុច្ចរិត ។
- សុខាភិបាល (សំ. បា. < សុខ + អភិបាល) ការថែរក្សាឬគ្រប់គ្រង់, ទំនុកបម្រុងឲ្យបានសុខ ។ ឈ្មោះក្រសួងរដ្ឋមន្រ្តីមួយកាន់កាប់ខាងមុខការថែរក្សាប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានប្រកបដោយសុខភាពគឺក្រសួងពេទ្យ : ក្រសួងសុខាភិបាល ឬ ក្រសួងសាធារណសុខាភិបាល ក្រសួងសុខាភិបាលជាសាធារណៈ ។
- សុខាភិយាចនា (--ចៈន៉ា; < សុខ + អភិ-យាចនា “ការអង្វរ; ការបន់ស្រន់សូមឲ្យបានសុខ”) ការបន់ស្រន់, បួងសួង, សំបូងសង្រូងសូមឲ្យបានសុខ : ធ្វើសុខាភិយាចនា ។
- សុខារម្មណ៍ (បា. < សុខ + អារម្មណ) អារម្មណ៍ជាសុខ, អារម្មណ៍ដែលទទួលសេចក្ដីសុខ ។
- សុខាសា (បា. < សុខ + អាសា “ចំណង”) បំណងឲ្យបានសុខទៅមុខ) ។ល។
-
ស្ម័គ្រ
( គុ.គុនសព្ទ )
[ស្មាក់ ]
(សមគ្រ; សមគ្គ) ទាំងអស់, ទាំងមូល, ទាំងស្រុង, សាកល, សព្វ, សព្វគ្រប់; ដែលពេញលេញ, មិនខ្វះខាត; ដែលព្រមព្រៀងគ្នា, ដែលស្រុះចិត្តគ្នា; ដែលពេញចិត្តធ្វើពីខ្លួនឯង ។ ខ្មែរប្រើជា កិ. “ពេញចិត្តធ្វើដោយខ្លួនឯង, ពេញចិត្តចូលជាមួយ, ធ្វើពីចិត្តឯង” : មិនស្ម័គ្រធ្វើការ ។ ប្រើជា ន. ក៏បាន “ការពេញចិត្តធ្វើដោយខ្លួនឯង,...” : បើកឲ្យចូលធ្វើការតាមស្ម័គ្រ ។
- ស្ម័គ្រចិត្ត ពេញចិត្តដោយខ្លួនឯងឥតអ្នកណាបង្ខំ :
- ទាហានស្ម័គ្រចិត្ត ទាហានអាសា (ខ្មែរហៅចំពោះតែទាហានក្នុងក្រុមពិជ័យសង្រ្គាម) ។
- ស្ម័គ្របក្សពួក ពួកដែលចូលគំនិតគ្នា ។
- ស្ម័គ្រស្មាគម សមាគមតាមស្ម័គ្រ ។
- ស្ម័គ្រស្មាន (សំ. សមគ្រ + សមាន “ស្មើ, ស្មើគ្នា”) ស្ម័គ្រចិត្តស្មើគ្នា, ស្រុះចិត្តគ្នា; ស្ម័គ្រអស់ពីចិត្ត; សោះសា ។
- ស្ម័គ្រស្មោះ ឬ - ស្មោះស្ម័គ្រ ស្ម័គ្រដោយស្មោះអស់ពីចិត្ត ។ល។
-
អាសា
( ន.នាមសព្ទ )
(អាឝា) បំណង; សង្ឃឹម, ការនឹកសង្ឃឹម : មានអាសា, អស់អាសា ។ ខ្មែរប្រើជា កិ. (ព. សា.) សំដៅសេចក្ដីថា “មានឧស្សាហ៍, មានព្យាយាម, ខំប្រឹង; ពេញចិត្តចំពោះកិច្ចការ, ស្រឡាញ់កិច្ចការ” ក៏មាន : កូននុះអាសារៀនណាស់; មនុស្សហ្នឹងអាសាធ្វើការគ្រាន់បើ ។
- អាសាស្ម័គ្រ អ្នករាជការស៊ីវិលឬប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ ដែលស្ម័គ្រចិត្តចូលខ្លួនជួយជាកម្លាំងដល់កងទាហាន សម្រាប់ជួយការពារស្រុកទេសក្នុងពេលមានភ័យអាសន្នដោយមានសម្លៀកបំពាក់និងសស្រ្តាវុធដូចជាទាហាន : កងអាសាស្ម័គ្រ ។
- អាសាអាសាញ់ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អាសាញ់) ។ ប្រើជា ន. ឬ គុ. សំដៅសេចក្ដីថា “ការជួយឈឺឆ្អាលដោយស្ម័គ្រចិត្តឥតអ្នកណាបង្ខំ; ដែលស្ម័គ្រចិត្ត, ដែលជួយឈឺឆ្អាលដោយស្ម័គ្រចិត្ត” ក៏មាន :
- យកអាសាគេ ជួយឈឺឆ្អាលគេដោយស្ម័គ្រស្មោះអស់ពីចិត្តពីថ្លើម ។
- ទាហានអាសា ទាហានស្ម័គ្រចិត្ត គឺអ្នកដែលសុំចូលធ្វើទាហានដោយស្ម័គ្រពីចិត្តខ្លួន ជួយឈឺឆ្អាលរាជការផែនដី ។
-
អាសាញ់
( ប.បរិវារសព្ទ )
ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំជាមួយនឹងពាក្យ អាសា ថា :
- អាសា-អាសាញ់ គុ. ដែលមានឧស្សាហៈច្រើនមិនខ្ជិលច្រអូស : មនុស្សនុះអាសាអាសាញ់គ្រាន់បើ (ព. សា.) ។
Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search
-
អាសា
( adj )
[ʔaasaa]
- detail »
to be voluntary, sympathetic.
-
អាសា
( n )
[ʔaasaa]
- detail »
sympathy
-
អាសា
( adj )
[ʔaasaa]
- detail »
to be zealous; to try hard
-
អាសា
( v )
[ʔaasaa]
- detail »
to want, wish.
-
អាសា
( n )
[ʔaasaa]
- detail »
hope; desire, wish, aspiration
-
អាសា
( adj )
[ʔaasaa]
- detail »
to be serious, zealous, diligent
Headley's Khmer-English Dictionary Subentry Full Text Search
-
ជួយអាសាគេ
[cuə yɔɔ ʔaasaa kee]
to assist someone voluntarily
-
ទាហានអាសា
[tiehien ʔaasaa]
volunteer soldiers
-
ប្រគល់អាសា
[prɑkʊəl ʔaasaa]
to give or hand over proxy / power of attorney
-
មានអាសា
[mien ʔaasaa]
to have hope
-
យកអាសា
[yɔɔ kɑɑ ʔaasaa]
to help; to feel sympathy for, to share someone else's responsibility, to protect, defend
-
អស់អាសា
[ʔɑh ʔaasaa]
to be in despair, be hopeless
-
អាសាបង់
[ʔaasaa bɑŋ]
to lose (esp. one's life); needless(ly), useless(ly)
-
អាសារៀន
[ʔaasaa riən]
to study hard
-
អាសាស្ម័គ្រ
[ʔaasaa smak]
to volunteer to, be willing to; volunteer
-
អាសាអាសាញ់
[ʔaasaa ʔaasaɲ]
to try very hard, be industrious