Khmer Dictionary: និគ្គហិត,

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

ដំ ( ន.នាមសព្ទ )
សូន្យឬវង់តូចខាងលើអក្សរ គឺនិគ្គហិត ( ° ) នេះ : ក ដំលើជា កំ, កា ដំលើ កាំ ។ល។
ធ្មេញកណ្ដុរ ( ន.នាមសព្ទ )
ឈ្មោះគ្រឿងវណ្ណយុត្តិមួយប្រភេទ ( ៉) សម្រាប់សម្លាប់ខ្យល់អក្សរ ៩ តួគឺ ង, ញ, ន, ប, ម, យ, រ, ល, វ, បំបែរសូរឲ្យខុសពីសំឡេងប្រក្រតី គឺ ង៉, ញ៉, ន៉, ប៉, ម៉, យ៉, រ៉, ល៉, វ៉; ប៉ុន្តែបើមានស្រៈ ឬនិគ្គហិតនៅពីលើត្រូវយកធ្មេញកណ្ដុរមកដាក់ខាងក្រោមវិញ ដូចយ៉ាង ង៉ិកង៉ក់, ញ៉ាំញ៉ើ, ប៉ិនប៉ៅ ជាដើម (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) មូសិកទន្ត ផង) ។
និគ្គហិត ( ន.នាមសព្ទ ) [និក-គៈហិត ]
(និគ្គហិត ឬ និគ្គហីត) ឈ្មោះគ្រឿងសម្គាល់មានរូបសណ្ឋានជាសូន្យមួយយ៉ាងនេះ “០” រាប់ចូលជាព្យញ្ជនៈដែរ, មានសំឡេងដូចតួ “ង” ប្រកបក៏មាន ដូចតួ “ម” ប្រកបក៏មាន ។ សំ. និង បា. រាប់និគ្គហិតនេះចូលក្នុងពួកព្យញ្ជនៈសេសវគ្គផងដែរ អានថា អ័ង ឬ អ័ម ។ ឯទម្លាប់នៃជនបរទេសខ្លះ គេអានថា អ៊្ហ‌ិង ឬ អ៊្ហ‌ិម ឲ្យគ្រាន់តែឮសំឡេងដូចគេគ្រហឹមងំក្នុងច្រមុះប៉ុណ្ណោះ ដោយគេយល់ថាអានកុំឲ្យឮច្បាស់ថា អ័ង ឬ អ័ម ដើម្បីឲ្យនិគ្គហិតនេះអាចរលាស់សំឡេងផ្សំនឹងស្រៈ ឥ, ឧ ហើយនិងស្រះឯទៀតខ្លះបានដោយងាយ សម្រាប់ភាសារបស់គេ...។
ពិន្ទុ ( ន.នាមសព្ទ )
(វិន្ទុ ឬ ពិន្ទុ; វិន្ទុ) តំណក់; ចំណុចតូចនេះ (.); រង្វង់មូលតូចនេះ (ំ) គឺនិគ្គហិត ឬដែលហៅតាមពាក្យសាមញ្ញថា ដំលើ ។ ប. សំ. សំខ្យាមានចំនួនមួយរយសែនអក្ខោភិនី ។ លេខដែលសរសេរជាចំនួនសម្រាប់លើកតម្លៃនៃថ្វីដៃការងារឬការសិក្សា : ឲ្យពិន្ទុដល់សិស្ស, បានពិន្ទុតិចជាងគេ ។
មការន្ត ( ន.នាមសព្ទ ) [មៈការ៉ន់-តៈ ឬ--រ៉ន់ ]
ឈ្មោះនិគ្គហិតដែលពោលឮសូរសំឡេងជាអក្សរ ម ប្រកបខាងចុង (អ័ម, អាម) ដូចជា កំ, តំ (ក័ម, ត័ម) : កាំ, ចាំ (ក័ម, ច័ម ឬ កាម, ចាម) ជាដើម (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) និគ្គហិត និង សរណគមន៍ ផង) ។
ម៉ុម ( គុ.គុនសព្ទ, ន.នាមសព្ទ )
ក្រមុំ, នាងក្រមុំ; ពាក្យថ្នមឬទំយើសម្រាប់ហៅស្ត្រីជាទីស្រឡាញ់ : ម៉ុមបង, ម៉ុមម៉ែ, មាសម៉ុម, ស្រីម៉ុម ។ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : ស្រីម៉ុមចង់សុំអ្វីពីខ្ញុំ បើចង់សុំអ្វីក៏សុំចុះ ចូរកុំសុំតែរបស់នុះ ព្រោះម៉ុមបានចុះសន្យាហើយ ។ (គួរប្រយ័ត្នកុំសរសេរ មុំ ព្រោះច្រឡំនឹង មុំ ឬ មុម គឺជ្រុងឬជាយ, ទាំងកុំសរសេរ ម៉ុំ ឡើយ ព្រោះមានមូសិកទន្តផងមាននិគ្គហិតផងត្រួតលើគ្នានាំឲ្យធ្ងន់ណាស់) ។
សូរ ( ន.នាមសព្ទ ) [សូ]
(ស្វរ “សព្ទ, សំឡេង; ផ្លាស់ជើង វ (្វ) ក្រោមតួ ស ជាស្រៈ ូ > សូ; បា. សរ”) សព្ទ, សំឡេង; សំឡេងលាន់ឮ : សូរភ្លេង, សូរផ្គរ, សូរកាំភ្លើង, ឥតសូរ ។
- សូរសព្ទ សូរសំឡេងឬសំឡេងក្លៀវក្លា, សំឡេងខ្លាំង ។ សូរសព្ទសំនៀងនៃព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធប្រកបដោយអង្គ ៨ ហៅថា អដ្ឋង្គុបតសរៈ ឬ អដ្ឋង្គិកសរៈ គឺ ១-ស្រឡះស្រឡំស្មើៗ; ២-ស្រទន់ពីរោះ; ៣-ឲ្យអ្នកស្ដាប់ងាយដឹងងាយយល់; ៤-គួរឲ្យអ្នកស្ដាប់ចង់ស្ដាប់មិនធុញទ្រាន់; ៥-ក្បោះក្បាយមិនស្អកស្អា; ៦-មានសូរនិគ្គហិតមូលក្រឡង់; ៧-មានសូរជ្រៅក្នុងទ្រូង; ៨-ក្រាងក្រអៅ ។
- សូរសៀង (ល. ស្យង, ស. សើ្យង, អ. ថ. ស៎ៀង “សំឡេង”) សូរសំឡេងឬសំឡេងភ្លៀងក្លា; (រ. ស.) : ព្រះសូរសៀង ។
សូន្យ ( គុ.គុនសព្ទ ) [សូន]
(ឝូន្យ; សុញ្ញ) ធេង, ទទេ, សោះទទេ, ឃែត : សូន្យឈឹង សូន្យឥតឮសូរសព្ទឬដំណឹងអ្វីសោះ : ស្ងាត់សូន្យឈឹង ។
- សូន្យសុង សូន្យគ្មានពន្លឺតិចតួច : ងងឹតសូន្យសុង ។
- សូន្យសោះ ឬ - សោះសូន្យ ឃែតទទេ, ឥតអំពើ, ឥតប្រយោជន៍ : បុរសសោះសូន្យ បុរសឥតអំពើ, មនុស្សចោលម្សៀត (មោឃបុរស) ។ល។ ន. ភាវៈទទេ; អាកាស; ពិន្ទុឬក្បិល, និគ្គហិត (°) នេះ : លេខ ១ សូន្យ ១ មុខ = ១០, សូន្យ ២ មុខ = ១០០ ។ល។ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សុញ្ញ ផង) ។
ស្រៈ ( ន.នាមសព្ទ )
(សរ; ស្វរ) អក្សរដែលអាចបញ្ចេញសំឡេងខ្លួនឯងបានផង អាចនាំព្យញ្ជនៈឲ្យចេញសំឡេងបាន មានសូរឮតាមរំពងរបស់ព្យញ្ជនៈផង ។ ស្រៈសម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាបាលីមាន៨តួគឺ អ អា, ឥ ឦ,ឧ ឩ, ឯ ឱ ។ សម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាសំស្រ្កឹតមាន ១៣ តួគឺ អ អា, ឥ ឦ, ឧ ឩ, ឫ, ឬ, ឭ, ឯ ឰ, ឱ ឪ; ថែមស្រៈ ឮ មួយដោយឡែកមកទៀតជា ១៤ តួ ។ សម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាខ្មែរ (សម័យបច្ចុប្បន្ននេះ), រាប់ស្រៈផ្សំជាមួយនឹងនិគ្គហិតនិងវិសជ៌នីយផង, មាន ២១ តួគឺ អ អា អិ អី អឹ អឺ អុ អូ អួ អើ អឿ អៀ អេ អែ អៃ អោ អៅ អុំ អំ អាំ អះ; រាប់ទាំង ឫ ឬ ឭ ឮ និងស្រៈ ឰ, ឪ, ឳ ផង ជា ២៨ តួ ។ ស្រៈទាំងនេះ, លើកតែ ឫ ឬ ឭ ឮ និង ឪ ចេញ, ចែកជា ២ យ៉ាងគឺ ស្រៈសុទ្ធដែលចេញសំឡេងតាមទំនើងខ្លួនឯងហៅ ស្រៈពេញតួ (ត្រូវសរសេរពេញតួ) : អ អា ឥ ឦ ឧ ឪ ឬ ឩ ឯ ឰ ឱ ឪ; អ អា ។ល។ អុំ អំ អាំ អះ; (ចំពោះស្រៈ ឧ បុរាណសរសេរដាក់សញ្ញាត្រីសព្ទ (៊) ពីលើជា ឨ អ. ថ. អុក, ប៉ុន្តែតមក ឈប់ប្រើសញ្ញានេះ នៅតែត្រឹម ឧ; មើលក្នុងនិទាន Introduction ផង) ។ ស្រៈមិនពេញតួដែលប្រើផ្សំជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈហៅ ស្រៈផ្សំ ត្រូវសរសេរគំនូសដូច្នេះ I ា ិ ី ឹ ឺ ុ ូ ួ ើ ឿ ៀ េ ែ ៃ ោ ៅ ុំ ំ ាំ Iះ, ផ្សំជា ក កា កិ កី កឹ កឺ ។ល។ កុំ កំ កាំ កះ; ឬផ្សំជាមួយនឹងស្រៈ អ ពេញតួជា អ អា អិ អី អឹ អឺ ។ល។ អុំ អំ អាំ អះ ផងក៏បាន ។ ស្រៈផ្សំទាំង ២១ តួនេះ កាលបើគ្រូបង្រៀនសិស្សឲ្យរៀនផ្សំជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈ អឃោសៈ ត្រូវបង្គាប់សិស្សឲ្យអានជាសូរសំឡេងតូចថា ក ស្រៈ អ ក, ក ស្រៈ អា កា, ក ស្រៈ អិ កិ, ក ស្រៈ អី កី, ក ស្រៈ អឹ កឹ, ក ស្រៈ អឺ កឺ ។ល។ ក ស្រៈ អុំ កុំ, ក ស្រៈ អំ កំ, ក ស្រៈ អាំ កាំ, ក ស្រៈ អះ កះ (ត្រូវឲ្យសិស្សសរសេរស្រៈជា I ា ិ ី ឹ ឺ ។ល។ ុំ ំ ាំ Iះ) ។ បើផ្សំជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ ត្រូវបង្គាប់សិស្សឲ្យអានជាសូរសំឡេងធំដូចជាមានសញ្ញាត្រីស័ព្ទ (៊) នេះនៅពីលើ ប៉ុន្តែពុំត្រូវឲ្យប្រើត្រីស័ព្ទផ្សំជាមួយផងទេ គ្រាន់តែឲ្យសិស្សអានបញ្ចេញសំឡេងឲ្យឮធំប៉ុនគ្នានឹងសំឡេងព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ ប៉ុណ្ណោះ គឺត្រូវឲ្យអានផ្សំថា គ ស្រៈ អ៊ គ, គ ស្រៈ អ៊ា គា, គ ស្រៈ អ៊‌ិ គិ, គ ស្រៈ អ៊‌ី គី, គ ស្រៈ អ៊‌ឹ គឹ, គ ស្រៈ អ៊‌ឺ គឺ, ។ល។ គ ស្រៈ អ៊ុំ គុំ, គ ស្រៈ អ៊ំ គំ, គ ស្រៈ អ៊ំា គាំ, គ ស្រៈ អ៊ះ គះ (ត្រូវឲ្យសិស្សសរសេរស្រៈជា I ា ិ ី ឹ ឺ ។ល។ ុំ ំ ាំ Iះ មិនត្រូវឲ្យដាក់ត្រីស័ព្ទផ្សំផងទេ) ។ គ្រូបង្រៀនសិស្សឲ្យផ្សំស្រៈជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈតាមសំឡេងតូចធំបែបនេះ ទើបត្រឹមត្រូវតាមរបៀបការសិក្សាអក្សរខ្មែរតាំងពីក្នុងបុរាណកាលរៀងមក; ទាំងសិស្សសោត ក៏អាចចេះអក្សរខ្មែរទៀងទាត់ច្បាស់លាស់ផង ។ ត្រង់ព្យញ្ជនៈឃោសៈគ្រប់តួ គ្រូគួរប្រយ័ត្នកុំឲ្យសិស្សអានល្អៀងសំឡេង ត្រង់បែបផ្សំជាមួយនឹងស្រៈសំឡេងធំ ៥ តួគឺ អ៊ា អៀ អ៊ុំ អ៊ំ អ៊ំា (គា គៀ គុំ គំ គាំ, ទា ទៀ ទុំ ទំ ទាំ, នា នៀ នុំ នំ នាំ ... នេះ ) ។
ឃោសាឃោសវិមុត្ត ( ន.នាមសព្ទ ) [--សៈវិមុត ]
អក្ខរៈដែលរួចផុតស្រឡះពីឃោសៈ និងអឃោសៈ គឺមិនមែនជាឃោសៈ ឬ អឃោសៈ បានដល់និគ្គហិត (º) ។

Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

ឃោសាឃោសវិមុត្ត ( n ) [kʰousaaakʰousaʔviʔmut] - detail »
orthographic symbol in Pali resembling the និគ្គហិត
ដំ ( n ) [dɑm] - detail »
the diacritical symbol ( ំ )
See:និគ្គហិត
និគ្គហិត ( n ) [nikkeaʔhet] - detail »
the symbol (ំ) which usually indicates a final bilabial nasal consonant [m] preceded by a short vowel
See:អនុស្វារ
អនុស្វារ ( n ) [ʔaʔnuʔsvaaraʔ] - detail »
the anusvara (ំ) which usually indicates a final bilabial nasal consonant [m] preceded by a short vowel; in some Indic loanwords it represents aŋ or eaŋ
See:និគ្គហិត, អនុស្សារ